Có 7 quy tắc đạo đức phổ quát mà mọi nền văn hóa đều tuân thủ. Bạn có biết đó là gì không?

[Chi Le]

Nếu Mười Điều Răn có vẻ quá khắt khe, bạn sẽ hài lòng khi biết rằng mình có thể lược bỏ ba yêu cầu khỏi danh sách này, vì thực tế chỉ có bảy trụ cột đạo đức được ca ngợi và tuân thủ trên toàn thế giới. Theo các nhà nghiên cứu từ Đại học Oxford, những quy tắc chung này có thể xuất phát từ nhu cầu hợp tác trong quá trình tiến hóa, và do đó đã được lập trình sinh học vào bản chất con người.

Trong một nghiên cứu năm 2019, các tác giả đã tìm cách khám phá lý thuyết "đạo đức như sự hợp tác", dự đoán rằng một số hành vi ủng hộ xã hội chắc chắn sẽ được coi là tốt trong mọi nền văn hóa của loài người, do những lợi ích tập thể mà chúng mang lại. Bảy đạo đức phổ quát này được liệt kê là:

- giúp đỡ người thân,
- giúp đỡ nhóm của bạn,
- đáp lại,
- dũng cảm,
- tôn trọng cấp trên,
- phân chia tài nguyên đang tranh chấp
- và tôn trọng quyền sở hữu trước đó.

Theo các nhà nghiên cứu, mỗi hành vi này đều tạo điều kiện cho sự thành công của loài người và ngăn chúng ta tự hủy hoại chính mình. Thông qua quá trình chọn lọc tự nhiên tất yếu, những đặc điểm này đã được củng cố qua hàng triệu năm tiến hóa và giờ đây trở thành một phần thiết yếu trong tâm lý tập thể của chúng ta.

Ví dụ, lòng dũng cảm và sự phân chia tài nguyên công bằng giúp tăng cường khả năng giải quyết xung đột của chúng ta, trong khi động lực giúp đỡ đồng loại lại gắn liền với sự ghê tởm loạn luân do tác động tiêu cực của nó đến gen của con cháu chúng ta. Trong khi đó, sự tương hỗ và quan tâm đến các thành viên trong nhóm lại thúc đẩy sự trao đổi xã hội, đoàn kết và lòng trung thành, tất cả đều thiết yếu cho sự tồn tại của chúng ta.

Tuy nhiên, bất chấp cơ sở lý luận của giả thuyết đạo đức-như-sự-hợp-tác, cuộc tranh luận về việc liệu một quy tắc đạo đức phổ quát có thực sự tồn tại hay không vẫn còn bỏ ngỏ trong nhiều thế kỷ. Ví dụ, vào năm 1751, triết gia David Hume đã viết rằng các nguyên tắc như "chân lý, công lý, lòng dũng cảm, sự tiết độ, sự kiên định, phẩm giá của tinh thần... [và] lòng trung thành... [đã] được coi trọng trên toàn thế giới, kể từ khi thế giới được tạo dựng."

Tuy nhiên, những nhà tư tưởng khác như John Locke lại không mấy tin tưởng và tin rằng nếu bạn đi đủ xa, cuối cùng bạn sẽ tìm thấy một nhóm người không tán thành những đức tính này.

Để kiểm chứng lý thuyết này, các tác giả nghiên cứu đã xem xét các báo cáo dân tộc học từ 60 nền văn hóa trên khắp thế giới. Tóm lại, họ viết rằng "Hume đúng, còn Locke sai", bởi vì bảy quy tắc liên quan đến đạo đức-như-sự-hợp-tác dường như được trân trọng trên toàn thế giới.

“Trong mọi xã hội có dữ liệu, bảy hành vi hợp tác này đều được coi là tốt về mặt đạo đức”, các nhà nghiên cứu giải thích. “Không có ví dụ phản chứng nào, tức là không có xã hội nào coi những hành vi này là xấu về mặt đạo đức”, họ nói thêm.

Hơn nữa, cuộc khảo sát chỉ ra rằng bảy nguyên tắc đạo đức hợp tác rất phổ biến, xuất hiện đồng đều trên toàn cầu mà không có khu vực nào cho thấy khuynh hướng lớn hơn hay nhỏ hơn đối với bất kỳ hành vi nào trong số này so với bất kỳ khu vực nào khác.

"Cuộc tranh luận giữa những người theo chủ nghĩa phổ quát đạo đức và những người theo chủ nghĩa tương đối đạo đức đã diễn ra trong nhiều thế kỷ, nhưng giờ đây chúng ta đã có một số câu trả lời", tác giả nghiên cứu, Tiến sĩ Oliver Scott Curry, cho biết trong một tuyên bố . "Mọi người ở khắp mọi nơi đều chia sẻ một quy tắc đạo đức chung. Tất cả đều đồng ý rằng hợp tác, thúc đẩy lợi ích chung, là điều đúng đắn nên làm", ông giải thích.

Nhấn mạnh tác động mà những phát hiện này có thể mang lại cho toàn thể nhân loại, Curry cho biết "chúng tôi hy vọng rằng nghiên cứu này sẽ giúp thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau giữa những người thuộc các nền văn hóa khác nhau; đánh giá cao những điểm chung của chúng ta và cách thức cũng như lý do tại sao chúng ta khác biệt".

Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Current Anthropology.