Đoạn Video
Ảnh
Chi Le
Thành viên nổi tiếng
Nhồi máu ổ khuyết, một căn bệnh thường bị nhiều người xem nhẹ, đang ngày càng trở nên phổ biến và ảnh hưởng đến nhiều gia đình trên thế giới. Điều đáng lo ngại là phần lớn bệnh nhân không có triệu chứng rõ ràng trước khi bệnh xảy ra, khiến bệnh chỉ được phát hiện khi đã gây ra những biến chứng nghiêm trọng.
Bệnh này âm thầm phá hủy các mạch máu nhỏ trong não, như những cây kim mảnh mai đâm vào mạng lưới thần kinh, cuối cùng có thể dẫn đến tê liệt, suy giảm nhận thức hoặc thậm chí tử vong. Nhồi máu ổ khuyết xảy ra khi một mạch máu nhỏ bất ngờ bị tắc nghẽn, tạo ra một tổn thương nhỏ gọi là “ổ khuyết” trong mô não sâu. Kích thước của những tổn thương này có thể dao động từ 0,2 đến 15 mm.
Bộ não có thể được ví như một cái cây khổng lồ, với các mao mạch là hệ thống rễ cung cấp dinh dưỡng. Khi huyết áp cao hoặc các yếu tố nguy cơ khác làm tổn thương những mạch máu nhỏ này, chúng trở nên cứng và hẹp lại, gây tắc nghẽn và dẫn đến nhồi máu. Những vùng não dễ bị ảnh hưởng nhất là các khu vực trung tâm thần kinh vận động và cảm giác như hạch nền, cầu não, đồi thị và nội nang. Tổn thương tại những vị trí này có thể gây ra các triệu chứng từ yếu chi, rối loạn phối hợp, tê bì đến những biểu hiện phức tạp hơn.
Trước khi cơn nhồi máu thực sự xảy ra, người bệnh có thể gặp những dấu hiệu rất nhẹ như cảm giác tê hoặc ngứa ran thoáng qua ở một chi hoặc khu vực trên mặt, rối loạn ngôn ngữ như nói lắp, hoặc khó khăn khi đi lại do mất thăng bằng. Những triệu chứng này thường dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các vấn đề khác. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển đến giai đoạn cấp tính, có thể xuất hiện liệt nửa người, nói khó, tay chân vụng về hoặc rối loạn cảm giác vận động. Trong trường hợp nặng, bệnh có thể gây ra sa sút trí tuệ mạch máu, làm giảm khả năng nhận thức và trí nhớ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày.
Nguyên nhân chính dẫn đến nhồi máu ổ khuyết thường liên quan đến các yếu tố làm tổn thương mạch máu nhỏ như tăng huyết áp kéo dài, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, hút thuốc và nghiện rượu. Áp lực cao trong mạch máu gây xơ cứng và hẹp lòng động mạch, đường huyết cao làm tổn thương lớp nội mô, trong khi cholesterol lắng đọng tạo thành các mảng bám làm cản trở lưu thông máu. Những yếu tố này khi kết hợp lại sẽ làm tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu nhỏ trong não.
Để chẩn đoán nhồi máu ổ khuyết, MRI đầu là phương pháp ưu tiên bởi khả năng phát hiện tổn thương nhỏ với độ chính xác cao, trong khi CT có thể được sử dụng để loại trừ xuất huyết. Các phương pháp chụp mạch máu như CTA hoặc MRA giúp đánh giá các mạch máu lớn có thể bị tổn thương đồng thời. Việc điều trị nhằm mục đích kiểm soát các yếu tố nguy cơ, ngăn ngừa tình trạng xấu đi và bảo vệ não bộ. Đối với bệnh nhân chưa có triệu chứng, biện pháp quan trọng nhất là điều chỉnh lối sống như kiểm soát lượng muối trong khẩu phần, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu, duy trì vận động đều đặn và kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết cùng lipid máu bằng thuốc theo chỉ định.
Khi bệnh đã xuất hiện triệu chứng hoặc đang trong giai đoạn cấp tính, việc dùng thuốc chống tiểu cầu để ngăn ngừa hình thành cục máu đông mới được áp dụng rộng rãi. Các thuốc hỗ trợ tuần hoàn não và bảo vệ thần kinh cũng được dùng nhằm giảm tổn thương. Trong những trường hợp cấp cứu, liệu pháp tiêu huyết khối có thể cứu sống phần lớn mô não còn có thể phục hồi nếu được thực hiện trong thời gian vàng 4,5 giờ đầu sau khởi phát triệu chứng. Phẫu thuật lấy huyết khối cơ học cũng là phương pháp điều trị tiên tiến cho các trường hợp tắc mạch máu lớn.
Phòng ngừa nhồi máu ổ khuyết cần được chú trọng từ sớm, đặc biệt với những người trung niên và cao tuổi có các yếu tố nguy cơ. Việc duy trì chế độ ăn lành mạnh, giàu dầu ô liu, cá và các loại hạt, đồng thời hạn chế thịt đỏ và đường, kết hợp với kiểm tra sức khỏe định kỳ và quản lý tâm lý là những biện pháp quan trọng. Ngoài ra, việc tuân thủ dùng thuốc và theo dõi thường xuyên các chỉ số huyết áp, đường huyết sẽ giúp phát hiện sớm và ngăn ngừa bệnh tiến triển. Tại nhà, bệnh nhân cần được hỗ trợ tập luyện phục hồi chức năng vận động và có các biện pháp an toàn để phòng ngừa té ngã, đồng thời được quan tâm chăm sóc về mặt tinh thần nhằm tránh tình trạng trầm cảm do suy giảm nhận thức.
Mặc dù nhồi máu ổ khuyết là tổn thương nhỏ trong não, nhưng ảnh hưởng của nó không thể xem nhẹ. Nó như một quả bom hẹn giờ, có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời. Tuy nhiên, với các biện pháp phòng ngừa khoa học và kiểm soát chặt chẽ các yếu tố nguy cơ, hoàn toàn có thể giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe não bộ lâu dài.
