Đoạn Video
Ảnh
Vu Thuy Tien
Thành viên nổi tiếng
Trong bối cảnh xã hội ngày càng chú trọng vào đào tạo kỹ năng và nghề nghiệp, việc định hướng cho học sinh học nghề từ sớm được xem là một giải pháp giúp rút ngắn thời gian học tập, sớm tham gia vào thị trường lao động. Tuy nhiên, với lứa tuổi 15 – tức chỉ vừa hoàn thành bậc THCS – liệu học nghề có phải là lựa chọn phù hợp, hay lại là một bước ngoặt quá sớm khiến cánh cửa tương lai của nhiều em bị thu hẹp?
Trên thực tế, phần lớn học sinh sau khi học xong lớp 9 vẫn mong muốn được tiếp tục học lên THPT. Không chỉ vì đây là con đường học vấn phổ biến, mà còn bởi nhiều em chưa thực sự hiểu mình muốn gì, phù hợp với ngành nghề nào. Ở tuổi 15, định hướng nghề nghiệp còn mơ hồ, nhận thức chưa đủ chín chắn để đưa ra quyết định lâu dài như chọn một nghề cụ thể để theo đuổi. Việc ép hoặc buộc phải chọn học nghề ở tuổi này có thể khiến các em đánh mất cơ hội phát triển toàn diện hơn thông qua giáo dục phổ thông.
Điều đáng nói là trong nhiều năm trở lại đây, tại Thủ đô Hà Nội – nơi có hệ thống giáo dục phát triển hàng đầu cả nước – mỗi năm vẫn có hàng chục ngàn học sinh không đủ điều kiện vào học THPT công lập. Để tiếp tục học cấp 3, các em buộc phải học ở các trường tư thục với học phí cao, vượt quá khả năng chi trả của nhiều gia đình. Khi cánh cửa vào trường công bị thu hẹp, học sinh và phụ huynh rơi vào tình thế không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc đi học nghề. Điều này không còn là một "định hướng nghề nghiệp", mà trở thành một sự phân luồng bắt buộc, đặt lên vai những đứa trẻ mới 15 tuổi một ngã rẽ mà các em không chủ động lựa chọn.
Câu hỏi đặt ra là: liệu bắt buộc phải học nghề ở tuổi 15 có thực sự hợp lý, nhất là khi động cơ không đến từ nhận thức cá nhân, mà từ áp lực hệ thống và hoàn cảnh kinh tế?
Trên thực tế, phần lớn học sinh sau khi học xong lớp 9 vẫn mong muốn được tiếp tục học lên THPT. Không chỉ vì đây là con đường học vấn phổ biến, mà còn bởi nhiều em vẫn chưa thực sự hiểu mình muốn gì, phù hợp với ngành nghề nào. Ở tuổi 15, định hướng còn mơ hồ, nhận thức chưa đủ chín chắn để đưa ra quyết định mang tính lâu dài như chọn một nghề cụ thể để theo đuổi. Việc ép hoặc định hướng quá sớm vào con đường học nghề có thể khiến các em đánh mất cơ hội được phát triển toàn diện hơn thông qua giáo dục phổ thông.
Một vấn đề đáng lo ngại là: nếu các em bỏ học văn hóa từ sau lớp 9, khả năng chuyển hướng sau này sẽ bị hạn chế đáng kể. Nhiều nghề tưởng chừng chỉ cần tay nghề, nhưng để phát triển lên các vị trí cao hơn như tổ trưởng, giám sát, quản lý hay chuyên viên kỹ thuật – lại yêu cầu người lao động có kiến thức nền, tư duy học thuật và trình độ học vấn nhất định. Việc thiếu bằng THPT, thiếu kiến thức văn hóa cơ bản sẽ trở thành rào cản không nhỏ nếu các em sau này muốn học liên thông lên cao đẳng, đại học hay mở rộng lĩnh vực chuyên môn.
Ngoài ra, học nghề sớm không đồng nghĩa với ra đời sớm sẽ thành công hơn. Trong khi những bạn tiếp tục học văn hóa có cơ hội hiểu biết xã hội sâu rộng hơn, rèn luyện tư duy phản biện, kỹ năng mềm và cả năng lực học tập để thích ứng với nhiều ngành nghề mới, thì người học nghề sớm dễ bị đóng khung trong một số nghề thủ công hoặc lao động phổ thông, khó thích nghi khi thị trường lao động thay đổi.Học nghề không sai, nhưng cần đúng thời điểm và đúng người. Với những em có năng khiếu thực hành nổi bật, gia cảnh đặc biệt khó khăn, hoặc có định hướng rõ ràng từ sớm, việc học nghề sau lớp 9 có thể là một lựa chọn phù hợp. Nhưng với đa số học sinh 15 tuổi vẫn đang trong quá trình hoàn thiện nhận thức và mong muốn tiếp tục học văn hóa, thì việc bị "đẩy ra” học nghề do không còn lựa chọn nào khác là một bất công âm thầm cần được nhìn nhận nghiêm túc.
Giáo dục cần tạo điều kiện cho các em được tiếp tục học tập, mở rộng khả năng lựa chọn, thay vì chỉ đơn thuần phân luồng sớm để giải tỏa áp lực thi cử hay giảm tải cho hệ thống. Một tương lai bền vững chỉ có thể xây dựng trên nền tảng hiểu biết và lựa chọn tự do – chứ không phải bằng sự ép buộc ở tuổi 15. #tuyểnsinhđầucấp
Trên thực tế, phần lớn học sinh sau khi học xong lớp 9 vẫn mong muốn được tiếp tục học lên THPT. Không chỉ vì đây là con đường học vấn phổ biến, mà còn bởi nhiều em chưa thực sự hiểu mình muốn gì, phù hợp với ngành nghề nào. Ở tuổi 15, định hướng nghề nghiệp còn mơ hồ, nhận thức chưa đủ chín chắn để đưa ra quyết định lâu dài như chọn một nghề cụ thể để theo đuổi. Việc ép hoặc buộc phải chọn học nghề ở tuổi này có thể khiến các em đánh mất cơ hội phát triển toàn diện hơn thông qua giáo dục phổ thông.
Điều đáng nói là trong nhiều năm trở lại đây, tại Thủ đô Hà Nội – nơi có hệ thống giáo dục phát triển hàng đầu cả nước – mỗi năm vẫn có hàng chục ngàn học sinh không đủ điều kiện vào học THPT công lập. Để tiếp tục học cấp 3, các em buộc phải học ở các trường tư thục với học phí cao, vượt quá khả năng chi trả của nhiều gia đình. Khi cánh cửa vào trường công bị thu hẹp, học sinh và phụ huynh rơi vào tình thế không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc đi học nghề. Điều này không còn là một "định hướng nghề nghiệp", mà trở thành một sự phân luồng bắt buộc, đặt lên vai những đứa trẻ mới 15 tuổi một ngã rẽ mà các em không chủ động lựa chọn.
Câu hỏi đặt ra là: liệu bắt buộc phải học nghề ở tuổi 15 có thực sự hợp lý, nhất là khi động cơ không đến từ nhận thức cá nhân, mà từ áp lực hệ thống và hoàn cảnh kinh tế?
Trên thực tế, phần lớn học sinh sau khi học xong lớp 9 vẫn mong muốn được tiếp tục học lên THPT. Không chỉ vì đây là con đường học vấn phổ biến, mà còn bởi nhiều em vẫn chưa thực sự hiểu mình muốn gì, phù hợp với ngành nghề nào. Ở tuổi 15, định hướng còn mơ hồ, nhận thức chưa đủ chín chắn để đưa ra quyết định mang tính lâu dài như chọn một nghề cụ thể để theo đuổi. Việc ép hoặc định hướng quá sớm vào con đường học nghề có thể khiến các em đánh mất cơ hội được phát triển toàn diện hơn thông qua giáo dục phổ thông.
Một vấn đề đáng lo ngại là: nếu các em bỏ học văn hóa từ sau lớp 9, khả năng chuyển hướng sau này sẽ bị hạn chế đáng kể. Nhiều nghề tưởng chừng chỉ cần tay nghề, nhưng để phát triển lên các vị trí cao hơn như tổ trưởng, giám sát, quản lý hay chuyên viên kỹ thuật – lại yêu cầu người lao động có kiến thức nền, tư duy học thuật và trình độ học vấn nhất định. Việc thiếu bằng THPT, thiếu kiến thức văn hóa cơ bản sẽ trở thành rào cản không nhỏ nếu các em sau này muốn học liên thông lên cao đẳng, đại học hay mở rộng lĩnh vực chuyên môn.
Ngoài ra, học nghề sớm không đồng nghĩa với ra đời sớm sẽ thành công hơn. Trong khi những bạn tiếp tục học văn hóa có cơ hội hiểu biết xã hội sâu rộng hơn, rèn luyện tư duy phản biện, kỹ năng mềm và cả năng lực học tập để thích ứng với nhiều ngành nghề mới, thì người học nghề sớm dễ bị đóng khung trong một số nghề thủ công hoặc lao động phổ thông, khó thích nghi khi thị trường lao động thay đổi.Học nghề không sai, nhưng cần đúng thời điểm và đúng người. Với những em có năng khiếu thực hành nổi bật, gia cảnh đặc biệt khó khăn, hoặc có định hướng rõ ràng từ sớm, việc học nghề sau lớp 9 có thể là một lựa chọn phù hợp. Nhưng với đa số học sinh 15 tuổi vẫn đang trong quá trình hoàn thiện nhận thức và mong muốn tiếp tục học văn hóa, thì việc bị "đẩy ra” học nghề do không còn lựa chọn nào khác là một bất công âm thầm cần được nhìn nhận nghiêm túc.
Giáo dục cần tạo điều kiện cho các em được tiếp tục học tập, mở rộng khả năng lựa chọn, thay vì chỉ đơn thuần phân luồng sớm để giải tỏa áp lực thi cử hay giảm tải cho hệ thống. Một tương lai bền vững chỉ có thể xây dựng trên nền tảng hiểu biết và lựa chọn tự do – chứ không phải bằng sự ép buộc ở tuổi 15. #tuyểnsinhđầucấp
Sửa lần cuối bởi điều hành viên:
