Sau hàng chục năm thành lập, nhiều trường đại học tại Việt Nam vẫn chưa có cơ sở đào tạo ổn định, buộc phải thuê giảng đường hoặc “mượn” khuôn viên trường khác. Thực trạng này không chỉ gây xáo trộn hoạt động giảng dạy mà còn phản ánh những khó khăn kéo dài trong đầu tư cho giáo dục đại học.
Được thành lập từ năm 1993, Trường Đại học Mở Hà Nội sau hơn 30 năm hoạt động vẫn chưa có cơ sở đào tạo chính thức cho sinh viên. Theo báo cáo công khai, trụ sở chính của trường tại phố Nguyễn Hiền, Hà Nội, với diện tích 1.448 m², chỉ đáp ứng nhu cầu hành chính. Cơ sở tại xã Nghĩa Trụ (Hưng Yên) rộng hơn 5,3 ha hiện phục vụ giáo dục thể chất, quốc phòng và một số hoạt động khác.
(Trụ sở Nhà B101 Nguyễn Hiền của Trường ĐH Mở Hà Nội. Ảnh: Hoa Ban.)
Các khoa của trường hiện “xé lẻ” tại 4 địa điểm thuê khác nhau:
Không chỉ Đại học Mở Hà Nội, một trường đại học thành viên của Đại học Quốc gia Hà Nội cũng phải thuê giảng đường do thiếu cơ sở vật chất. Tại TP.HCM, Trường Đại học Mở TP.HCM tuy có 5 cơ sở hành chính nhưng phần lớn sinh viên học tại khuôn viên Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao TP.HCM ở Nhà Bè. Ngoài ra, trường còn có cơ sở tại Đồng Nai rộng 32,5 ha nhưng chưa đưa vào sử dụng do mới hoàn thiện một số hạng mục.
Nguyên nhân chính của tình trạng này là thiếu kinh phí xây dựng. Dù Đại học Mở Hà Nội đã được bàn giao đất tại Hưng Yên từ năm 2015, nhưng gần 10 năm trôi qua, tỷ lệ xây dựng vẫn rất thấp do trường không có nguồn vốn lớn để triển khai. Mô hình công lập tự chủ tài chính từ đầu khiến nguồn đầu tư của Nhà nước hạn chế, trong khi quá trình chuyển từ đào tạo từ xa sang đào tạo chính quy lại đòi hỏi cơ sở vật chất lớn hơn.
Tình trạng tương tự diễn ra tại Đại học Quốc gia Hà Nội với dự án cơ sở tại Hòa Lạc, khởi động từ đầu những năm 2000 nhưng sau hơn hai thập kỷ mới chỉ hoàn thiện một phần nhỏ. Một số sinh viên năm nhất đã được đưa lên học tại đây, nhưng từ năm thứ hai vẫn phải quay về các cơ sở trong nội thành.
Theo PGS.TS Nguyễn Phong Điền, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, giải bài toán tài chính cho các dự án xây trường là thách thức lớn. Đại học Bách khoa Hà Nội dự kiến đến năm 2030 mới đưa khoảng 30.000 sinh viên về cơ sở Hưng Yên, đồng thời giữ trụ sở chính tại Hà Nội cho đào tạo sau đại học và nghiên cứu. Nhà trường cũng sẽ phải huy động vốn vay ngân hàng và trả dần trong 25 năm để hoàn thiện hạ tầng.
Thực tế cho thấy, dù được giao quỹ đất sạch, nhiều trường đại học công lập vẫn khó có thể xây dựng cơ sở mới nếu không có sự hỗ trợ tài chính đáng kể từ Nhà nước.
Được thành lập từ năm 1993, Trường Đại học Mở Hà Nội sau hơn 30 năm hoạt động vẫn chưa có cơ sở đào tạo chính thức cho sinh viên. Theo báo cáo công khai, trụ sở chính của trường tại phố Nguyễn Hiền, Hà Nội, với diện tích 1.448 m², chỉ đáp ứng nhu cầu hành chính. Cơ sở tại xã Nghĩa Trụ (Hưng Yên) rộng hơn 5,3 ha hiện phục vụ giáo dục thể chất, quốc phòng và một số hoạt động khác.

(Trụ sở Nhà B101 Nguyễn Hiền của Trường ĐH Mở Hà Nội. Ảnh: Hoa Ban.)
Các khoa của trường hiện “xé lẻ” tại 4 địa điểm thuê khác nhau:
- Khoa Công nghệ thông tin ở phố Định Công.
- Khoa Du lịch, Khoa Tiếng Anh, Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm ở đường Nguyễn Trãi.
- Khoa Tạo dáng công nghiệp, Khoa Điện - Điện tử, Khoa Tài chính - Ngân hàng ở phố Vĩnh Hưng.
- Khoa Luật, Khoa Kinh tế, Khoa Tiếng Trung ở một địa chỉ khác tại phố Vĩnh Hưng.
Không chỉ Đại học Mở Hà Nội, một trường đại học thành viên của Đại học Quốc gia Hà Nội cũng phải thuê giảng đường do thiếu cơ sở vật chất. Tại TP.HCM, Trường Đại học Mở TP.HCM tuy có 5 cơ sở hành chính nhưng phần lớn sinh viên học tại khuôn viên Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao TP.HCM ở Nhà Bè. Ngoài ra, trường còn có cơ sở tại Đồng Nai rộng 32,5 ha nhưng chưa đưa vào sử dụng do mới hoàn thiện một số hạng mục.
Nguyên nhân chính của tình trạng này là thiếu kinh phí xây dựng. Dù Đại học Mở Hà Nội đã được bàn giao đất tại Hưng Yên từ năm 2015, nhưng gần 10 năm trôi qua, tỷ lệ xây dựng vẫn rất thấp do trường không có nguồn vốn lớn để triển khai. Mô hình công lập tự chủ tài chính từ đầu khiến nguồn đầu tư của Nhà nước hạn chế, trong khi quá trình chuyển từ đào tạo từ xa sang đào tạo chính quy lại đòi hỏi cơ sở vật chất lớn hơn.
Tình trạng tương tự diễn ra tại Đại học Quốc gia Hà Nội với dự án cơ sở tại Hòa Lạc, khởi động từ đầu những năm 2000 nhưng sau hơn hai thập kỷ mới chỉ hoàn thiện một phần nhỏ. Một số sinh viên năm nhất đã được đưa lên học tại đây, nhưng từ năm thứ hai vẫn phải quay về các cơ sở trong nội thành.
Theo PGS.TS Nguyễn Phong Điền, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, giải bài toán tài chính cho các dự án xây trường là thách thức lớn. Đại học Bách khoa Hà Nội dự kiến đến năm 2030 mới đưa khoảng 30.000 sinh viên về cơ sở Hưng Yên, đồng thời giữ trụ sở chính tại Hà Nội cho đào tạo sau đại học và nghiên cứu. Nhà trường cũng sẽ phải huy động vốn vay ngân hàng và trả dần trong 25 năm để hoàn thiện hạ tầng.
Thực tế cho thấy, dù được giao quỹ đất sạch, nhiều trường đại học công lập vẫn khó có thể xây dựng cơ sở mới nếu không có sự hỗ trợ tài chính đáng kể từ Nhà nước.