Đoạn Video
Ảnh
Từ ngày 1/7/2024, Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực, trong đó có quy định đáng chú ý tại Điều 139: một số trường hợp lấn, chiếm đất vẫn có thể được xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), nếu đáp ứng đủ điều kiện và nghĩa vụ tài chính. Trước hết, cần hiểu rõ: “lấn đất” là hành vi tự ý dịch chuyển mốc giới, ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích sử dụng mà không được cơ quan có thẩm quyền hoặc người sử dụng hợp pháp đồng ý; còn “chiếm đất” là sử dụng đất do Nhà nước quản lý hoặc của người khác mà chưa được phép. Luật quy định rõ bốn trường hợp cụ thể có thể được cấp sổ đỏ.
Trường hợp thứ nhất là hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất trước ngày 1/7/2014 do lấn, chiếm hành lang an toàn công trình công cộng, lòng đường, vỉa hè hoặc đất dành cho công trình sự nghiệp. Với các trường hợp này, về nguyên tắc, đất sẽ bị thu hồi, không được cấp sổ đỏ. Tuy nhiên, nếu sau này quy hoạch được điều chỉnh và diện tích đất lấn chiếm không còn thuộc phạm vi các công trình công cộng thì sẽ được xem xét cấp sổ đỏ, kèm nghĩa vụ tài chính. Trường hợp thứ hai là người dân sử dụng đất do lấn chiếm đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường đã được Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất trước ngày 1/7/2014. Nếu diện tích đất lấn chiếm thuộc quy hoạch rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, thì Nhà nước thu hồi và có thể giao khoán bảo vệ rừng; nếu không thuộc quy hoạch rừng, và người dân đang sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp hoặc làm nhà ở từ trước 1/7/2014 thì sẽ được xem xét cấp sổ đỏ và nộp tiền theo quy định. Trường hợp thứ ba là người sử dụng đất do lấn, chiếm nhưng không thuộc hai nhóm trên, hoặc sử dụng không đúng mục đích được giao, nếu đang sử dụng ổn định, phù hợp với quy hoạch thì vẫn có thể được cấp sổ đỏ và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính. Trường hợp thứ tư là hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp do tự khai hoang, không có tranh chấp thì được cấp sổ đỏ theo hạn mức giao đất nông nghiệp của UBND cấp tỉnh; nếu vượt hạn mức thì phần vượt phải chuyển sang hình thức thuê đất.
Như vậy, Luật Đất đai 2024 không “hợp pháp hóa” mọi hành vi vi phạm, mà tạo cơ chế xử lý minh bạch đối với những trường hợp tồn tại thực tế, sử dụng đất ổn định, không tranh chấp, phù hợp quy hoạch và chấp hành nghĩa vụ tài chính theo quy định.
Trường hợp thứ nhất là hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất trước ngày 1/7/2014 do lấn, chiếm hành lang an toàn công trình công cộng, lòng đường, vỉa hè hoặc đất dành cho công trình sự nghiệp. Với các trường hợp này, về nguyên tắc, đất sẽ bị thu hồi, không được cấp sổ đỏ. Tuy nhiên, nếu sau này quy hoạch được điều chỉnh và diện tích đất lấn chiếm không còn thuộc phạm vi các công trình công cộng thì sẽ được xem xét cấp sổ đỏ, kèm nghĩa vụ tài chính. Trường hợp thứ hai là người dân sử dụng đất do lấn chiếm đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường đã được Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất trước ngày 1/7/2014. Nếu diện tích đất lấn chiếm thuộc quy hoạch rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, thì Nhà nước thu hồi và có thể giao khoán bảo vệ rừng; nếu không thuộc quy hoạch rừng, và người dân đang sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp hoặc làm nhà ở từ trước 1/7/2014 thì sẽ được xem xét cấp sổ đỏ và nộp tiền theo quy định. Trường hợp thứ ba là người sử dụng đất do lấn, chiếm nhưng không thuộc hai nhóm trên, hoặc sử dụng không đúng mục đích được giao, nếu đang sử dụng ổn định, phù hợp với quy hoạch thì vẫn có thể được cấp sổ đỏ và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính. Trường hợp thứ tư là hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp do tự khai hoang, không có tranh chấp thì được cấp sổ đỏ theo hạn mức giao đất nông nghiệp của UBND cấp tỉnh; nếu vượt hạn mức thì phần vượt phải chuyển sang hình thức thuê đất.
Như vậy, Luật Đất đai 2024 không “hợp pháp hóa” mọi hành vi vi phạm, mà tạo cơ chế xử lý minh bạch đối với những trường hợp tồn tại thực tế, sử dụng đất ổn định, không tranh chấp, phù hợp quy hoạch và chấp hành nghĩa vụ tài chính theo quy định.
