Đoạn Video
Ảnh
Hoa Kỳ ngày nay
Thành viên nổi tiếng
Ngày 13/6, Iran được cho là đã chịu thiệt hại trong một loạt cuộc tấn công được cho là do Israel tiến hành. Các hình ảnh xuất hiện trên mạng xã hội cho thấy một số tòa nhà ở Tehran bị hư hại, làm dấy lên câu hỏi về mức độ sẵn sàng và hiệu quả của hệ thống phòng không Iran – quốc gia từng nhiều lần tuyên bố có khả năng tự vệ mạnh mẽ trước các mối đe dọa từ bên ngoài.
Những diễn biến mới nhất đã buộc giới lãnh đạo Iran phải cân nhắc lại các phương án bảo vệ cơ sở hạ tầng chiến lược, bao gồm các địa điểm liên quan đến chương trình hạt nhân vốn được phân tán trên khắp lãnh thổ. Đồng thời, Tehran cũng đối mặt với thách thức trong việc xác định cách thức và quy mô phản ứng phù hợp, trong bối cảnh cân bằng giữa nội bộ, khu vực và quốc tế.
Iran từ lâu đã thiết lập mạng lưới các lực lượng ủy nhiệm hoạt động tại nhiều quốc gia Trung Đông. Trong số này có Houthi ở Yemen, Hezbollah ở Lebanon và một số nhóm dân quân tại Iraq và Syria. Dù một số nhóm đã suy yếu sau các cuộc xung đột kéo dài từ tháng 10/2023, họ vẫn có khả năng tiến hành các hành động gây bất ổn, bao gồm sử dụng máy bay không người lái (UAV) và tên lửa để tấn công các mục tiêu trong khu vực.
Thông qua các lực lượng này, Iran có thể mở rộng phạm vi phản ứng mà không cần đối đầu trực tiếp. Một số nhóm đã từng nhắm vào lực lượng Mỹ hoặc các khu vực có quan hệ thân cận với Israel, như chính quyền khu tự trị người Kurd ở Iraq. Ngoài ra, các mạng lưới như Hezbollah còn mở rộng đến Nam Mỹ và châu Phi, cho phép Tehran duy trì ảnh hưởng cả ngoài Trung Đông.
2. Tấn công bằng tên lửa và UAV
Iran sở hữu kho tên lửa đạn đạo và UAV tầm xa đáng kể, từng được sử dụng trong các cuộc tấn công lớn vào năm 2024 nhằm vào Israel. Các UAV kiểu "kamikaze" như Shahed 136 đã được Iran chuyển giao cho Nga để sử dụng tại Ukraine, phản ánh mức độ phát triển và độ chính xác ngày càng cao của công nghệ này.
Bên cạnh đó, Iran cũng có thể triển khai các hệ thống vũ khí này từ lãnh thổ Iraq thông qua các lực lượng thân cận, trong khi việc triển khai từ Syria hiện gặp khó khăn do những hạn chế từ chính quyền Damascus. Khả năng che giấu các bệ phóng tên lửa trong container vận tải hoặc các phương tiện di động khác cũng là một yếu tố giúp Tehran linh hoạt hơn trong lựa chọn tấn công.
3. Gây sức ép trên biển và các hành động "bất đối xứng"
Về mặt hải quân, Iran có hai lực lượng: hải quân chính quy và lực lượng hải quân của Vệ binh Cách mạng (IRGC). Trong đó, lực lượng IRGC sử dụng các tàu cao tốc cỡ nhỏ và có thể triển khai UAV hoặc tên lửa từ các tàu mẹ. Trên thực tế, Tehran từng bị cáo buộc tiến hành hoặc hỗ trợ các vụ tấn công nhằm vào tàu thuyền tại Vịnh Ba Tư hoặc Vịnh Oman, nhằm tạo áp lực lên hoạt động vận chuyển hàng hóa và năng lượng quốc tế.
Iran cũng có khả năng khuyến khích các đồng minh như Houthi ở Yemen tiến hành các hành động tương tự. Mối đe dọa từ các hành động "bất đối xứng" – bao gồm việc sử dụng tàu dân sự hoặc các phương tiện thương mại để triển khai UAV, tên lửa – là một yếu tố khó đoán định trong chiến lược phản ứng của Tehran.
4. Các hoạt động ở nước thứ ba
Trong quá khứ, Iran từng bị cáo buộc tham gia các âm mưu tấn công vào công dân hoặc cơ sở liên quan đến Israel tại các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ, Síp, Hy Lạp, cũng như ở Nam Mỹ, châu Á và châu Âu. Ngoài các chiến dịch quân sự, hoạt động tình báo và tấn công gián tiếp có thể tiếp tục được Iran cân nhắc trong chiến lược dài hạn, nhất là trong trường hợp muốn tránh đối đầu công khai.
5. Vai trò của quân đội chính quy
Mặc dù Iran sở hữu quân đội, hải quân và không quân, các lực lượng này bị giới hạn về trang thiết bị hiện đại do ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt quốc tế. Điều này khiến khả năng sử dụng quân đội chính quy để đáp trả trực tiếp Israel bị hạn chế, đặc biệt khi xét đến khoảng cách địa lý xa và nguy cơ bị phát hiện sớm. Tuy vậy, các lực lượng này vẫn có thể được triển khai tại Vịnh Ba Tư hoặc các địa bàn gần, như Iraq.
6. Đòn bẩy ngoại giao
Trong vài năm gần đây, Iran đã tăng cường đáng kể hoạt động ngoại giao, xây dựng quan hệ chặt chẽ hơn với Nga, Trung Quốc, cũng như tham gia các tổ chức đa phương như BRICS và Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO). Quan hệ được cải thiện với một số quốc gia vùng Vịnh, Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar cũng có thể được Iran tận dụng để tranh thủ sự đồng cảm hoặc vận động quốc tế sau vụ tấn công.
Việc Ngoại trưởng Iran tham gia các hội nghị quốc tế như ở Oslo ngày 11/6 cho thấy Tehran có thể tận dụng các diễn đàn này để kêu gọi hỗ trợ, yêu cầu cung cấp thêm hệ thống phòng thủ hoặc thúc đẩy một cuộc thảo luận rộng hơn về an ninh khu vực.
Diễn biến ngày 13/6 phản ánh một bước leo thang đáng lo ngại trong tình hình an ninh Trung Đông, đồng thời đặt ra câu hỏi về khả năng phòng thủ, sức mạnh răn đe và chiến lược phản ứng của Iran. Trong bối cảnh đó, các lựa chọn mà Tehran cân nhắc sẽ không chỉ ảnh hưởng đến quan hệ song phương với Israel mà còn có thể làm gia tăng căng thẳng khu vực nếu được thực thi một cách mạnh mẽ. Tuy nhiên, khả năng sử dụng công cụ ngoại giao để kiểm soát tình hình và tránh leo thang toàn diện vẫn đang mở.
#IsraeltấncôngIran
Nỗ lực cứu hộ sau khi Israel không kích thủ đô Tehran sáng nay giờ VN
Những diễn biến mới nhất đã buộc giới lãnh đạo Iran phải cân nhắc lại các phương án bảo vệ cơ sở hạ tầng chiến lược, bao gồm các địa điểm liên quan đến chương trình hạt nhân vốn được phân tán trên khắp lãnh thổ. Đồng thời, Tehran cũng đối mặt với thách thức trong việc xác định cách thức và quy mô phản ứng phù hợp, trong bối cảnh cân bằng giữa nội bộ, khu vực và quốc tế.
Các lựa chọn phản ứng có thể của Iran
1. Sử dụng lực lượng ủy nhiệmIran từ lâu đã thiết lập mạng lưới các lực lượng ủy nhiệm hoạt động tại nhiều quốc gia Trung Đông. Trong số này có Houthi ở Yemen, Hezbollah ở Lebanon và một số nhóm dân quân tại Iraq và Syria. Dù một số nhóm đã suy yếu sau các cuộc xung đột kéo dài từ tháng 10/2023, họ vẫn có khả năng tiến hành các hành động gây bất ổn, bao gồm sử dụng máy bay không người lái (UAV) và tên lửa để tấn công các mục tiêu trong khu vực.
Thông qua các lực lượng này, Iran có thể mở rộng phạm vi phản ứng mà không cần đối đầu trực tiếp. Một số nhóm đã từng nhắm vào lực lượng Mỹ hoặc các khu vực có quan hệ thân cận với Israel, như chính quyền khu tự trị người Kurd ở Iraq. Ngoài ra, các mạng lưới như Hezbollah còn mở rộng đến Nam Mỹ và châu Phi, cho phép Tehran duy trì ảnh hưởng cả ngoài Trung Đông.
2. Tấn công bằng tên lửa và UAV
Iran sở hữu kho tên lửa đạn đạo và UAV tầm xa đáng kể, từng được sử dụng trong các cuộc tấn công lớn vào năm 2024 nhằm vào Israel. Các UAV kiểu "kamikaze" như Shahed 136 đã được Iran chuyển giao cho Nga để sử dụng tại Ukraine, phản ánh mức độ phát triển và độ chính xác ngày càng cao của công nghệ này.
Bên cạnh đó, Iran cũng có thể triển khai các hệ thống vũ khí này từ lãnh thổ Iraq thông qua các lực lượng thân cận, trong khi việc triển khai từ Syria hiện gặp khó khăn do những hạn chế từ chính quyền Damascus. Khả năng che giấu các bệ phóng tên lửa trong container vận tải hoặc các phương tiện di động khác cũng là một yếu tố giúp Tehran linh hoạt hơn trong lựa chọn tấn công.
3. Gây sức ép trên biển và các hành động "bất đối xứng"
Về mặt hải quân, Iran có hai lực lượng: hải quân chính quy và lực lượng hải quân của Vệ binh Cách mạng (IRGC). Trong đó, lực lượng IRGC sử dụng các tàu cao tốc cỡ nhỏ và có thể triển khai UAV hoặc tên lửa từ các tàu mẹ. Trên thực tế, Tehran từng bị cáo buộc tiến hành hoặc hỗ trợ các vụ tấn công nhằm vào tàu thuyền tại Vịnh Ba Tư hoặc Vịnh Oman, nhằm tạo áp lực lên hoạt động vận chuyển hàng hóa và năng lượng quốc tế.
Iran cũng có khả năng khuyến khích các đồng minh như Houthi ở Yemen tiến hành các hành động tương tự. Mối đe dọa từ các hành động "bất đối xứng" – bao gồm việc sử dụng tàu dân sự hoặc các phương tiện thương mại để triển khai UAV, tên lửa – là một yếu tố khó đoán định trong chiến lược phản ứng của Tehran.
4. Các hoạt động ở nước thứ ba
Trong quá khứ, Iran từng bị cáo buộc tham gia các âm mưu tấn công vào công dân hoặc cơ sở liên quan đến Israel tại các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ, Síp, Hy Lạp, cũng như ở Nam Mỹ, châu Á và châu Âu. Ngoài các chiến dịch quân sự, hoạt động tình báo và tấn công gián tiếp có thể tiếp tục được Iran cân nhắc trong chiến lược dài hạn, nhất là trong trường hợp muốn tránh đối đầu công khai.
5. Vai trò của quân đội chính quy
Mặc dù Iran sở hữu quân đội, hải quân và không quân, các lực lượng này bị giới hạn về trang thiết bị hiện đại do ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt quốc tế. Điều này khiến khả năng sử dụng quân đội chính quy để đáp trả trực tiếp Israel bị hạn chế, đặc biệt khi xét đến khoảng cách địa lý xa và nguy cơ bị phát hiện sớm. Tuy vậy, các lực lượng này vẫn có thể được triển khai tại Vịnh Ba Tư hoặc các địa bàn gần, như Iraq.
6. Đòn bẩy ngoại giao
Trong vài năm gần đây, Iran đã tăng cường đáng kể hoạt động ngoại giao, xây dựng quan hệ chặt chẽ hơn với Nga, Trung Quốc, cũng như tham gia các tổ chức đa phương như BRICS và Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO). Quan hệ được cải thiện với một số quốc gia vùng Vịnh, Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar cũng có thể được Iran tận dụng để tranh thủ sự đồng cảm hoặc vận động quốc tế sau vụ tấn công.
Việc Ngoại trưởng Iran tham gia các hội nghị quốc tế như ở Oslo ngày 11/6 cho thấy Tehran có thể tận dụng các diễn đàn này để kêu gọi hỗ trợ, yêu cầu cung cấp thêm hệ thống phòng thủ hoặc thúc đẩy một cuộc thảo luận rộng hơn về an ninh khu vực.
Diễn biến ngày 13/6 phản ánh một bước leo thang đáng lo ngại trong tình hình an ninh Trung Đông, đồng thời đặt ra câu hỏi về khả năng phòng thủ, sức mạnh răn đe và chiến lược phản ứng của Iran. Trong bối cảnh đó, các lựa chọn mà Tehran cân nhắc sẽ không chỉ ảnh hưởng đến quan hệ song phương với Israel mà còn có thể làm gia tăng căng thẳng khu vực nếu được thực thi một cách mạnh mẽ. Tuy nhiên, khả năng sử dụng công cụ ngoại giao để kiểm soát tình hình và tránh leo thang toàn diện vẫn đang mở.
#IsraeltấncôngIran
