Đoạn Video
Ảnh
Anh Đặng Thanh Tùng, một công nhân từng làm việc tại một công ty tư nhân trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, vẫn chưa thể rút được bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần dù đã nghỉ việc gần 3 năm. Nguyên nhân? Công ty nợ BHXH và không chốt sổ cho anh.
Câu chuyện của anh Tình không phải là cá biệt, mà là một lát cắt trong bức tranh rộng hơn – nơi hàng ngàn người lao động rơi vào thế bị động khi doanh nghiệp cố tình chây ì nghĩa vụ bảo hiểm.
Nghỉ việc vì nợ lương, nhưng “kẹt” luôn cả quyền lợi
Anh Tình chia sẻ, anh làm việc tại công ty này nhiều năm, và khoảng một năm cuối trước khi nghỉ, công ty bắt đầu có dấu hiệu khó khăn, nợ lương nhân viên và ngừng đóng BHXH. Dù nghỉ việc đã gần ba năm, nhưng đến nay, công ty vẫn chưa chốt sổ cho anh, khiến anh không thể hoàn thiện thủ tục để nhận BHXH một lần – khoản tiền mà anh trông đợi để trang trải cuộc sống.
“Công ty thì im lặng, tôi thì bế tắc. Hỏi bên BHXH thì họ bảo phải chờ chốt sổ, mà công ty lại cứ khất. Tôi chẳng biết làm sao để lấy được quyền lợi chính đáng của mình nữa,” anh Tình than thở.
Pháp luật nói gì? Ai đang gánh hậu quả?
Theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, doanh nghiệp có trách nhiệm đóng đủ các khoản BHXH, BH thất nghiệp, cả gốc lẫn lãi chậm đóng, cho người lao động. Đây là điều kiện bắt buộc để cơ quan BHXH xác nhận thời gian tham gia và giải quyết các chế độ cho người lao động.
Tuy nhiên, khi doanh nghiệp nợ BHXH, cơ quan bảo hiểm chỉ có thể xác nhận phần thời gian đã được đóng. Còn những tháng bị chậm hoặc nợ, người lao động sẽ bị “treo” quyền lợi cho đến khi công ty hoàn tất nghĩa vụ tài chính.
Trong trường hợp như anh Tình, BHXH Việt Nam khuyến nghị người lao động chủ động yêu cầu công ty hoàn thành việc đóng nợ BHXH để được chốt sổ. Nếu công ty cố tình không thực hiện, người lao động có quyền gửi đơn kiến nghị đến cơ quan BHXH địa phương hoặc thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội để yêu cầu kiểm tra, xử lý doanh nghiệp theo quy định của pháp luật.
Không chỉ là tiền, đó là sinh kế và niềm tin
Cái “mắc kẹt” ở đây không chỉ là thủ tục hành chính. Với nhiều người lao động như anh Tình, khoản BHXH một lần là phao cứu sinh trong thời điểm thất nghiệp, khó khăn. Việc không được giải quyết kịp thời không chỉ khiến họ tổn thất về tài chính, mà còn đánh mất niềm tin vào hệ thống bảo vệ quyền lợi của người lao động.
Thực tế, nợ BHXH không phải là chuyện mới, nhưng hiện tượng doanh nghiệp “xù nợ” rồi để mặc người lao động tự lo vẫn đang diễn ra khá phổ biến, đặc biệt ở các công ty tư nhân nhỏ, thiếu minh bạch và không đủ năng lực tài chính.
Giải pháp nào cho người lao động?
Ngoài việc kiến nghị lên cơ quan chức năng, các chuyên gia lao động – xã hội khuyên người lao động nên: Giữ đầy đủ chứng từ, hợp đồng, bảng lương, sổ BHXH bản cũ (nếu có) để làm bằng chứng khi cần khiếu nại. Chủ động kiểm tra quá trình đóng BHXH hàng tháng qua cổng dịch vụ công của BHXH Việt Nam hoặc ứng dụng VssID. Liên hệ luật sư, tổ chức công đoàn, hoặc các tổ chức hỗ trợ pháp lý nếu cần hỗ trợ về hồ sơ, khiếu kiện doanh nghiệp.
Vấn đề không chỉ nằm ở chỗ doanh nghiệp “nợ bảo hiểm”, mà là việc người lao động bị mắc kẹt giữa hai bên – doanh nghiệp không đóng, cơ quan bảo hiểm không thể xử lý, còn quyền lợi thì bị treo lơ lửng. Đã đến lúc cần một cơ chế đủ mạnh để bảo vệ người lao động – những người yếu thế nhất trong chuỗi vận hành của nền kinh tế.
“Tôi đi làm, đóng bảo hiểm theo quy định. Vậy mà đến lúc cần, lại không thể lấy được. Cảm giác bất công lắm.” – anh Tình nói, mắt không giấu được nỗi lo.
Câu chuyện của anh Tình không phải là cá biệt, mà là một lát cắt trong bức tranh rộng hơn – nơi hàng ngàn người lao động rơi vào thế bị động khi doanh nghiệp cố tình chây ì nghĩa vụ bảo hiểm.
Nghỉ việc vì nợ lương, nhưng “kẹt” luôn cả quyền lợi
Anh Tình chia sẻ, anh làm việc tại công ty này nhiều năm, và khoảng một năm cuối trước khi nghỉ, công ty bắt đầu có dấu hiệu khó khăn, nợ lương nhân viên và ngừng đóng BHXH. Dù nghỉ việc đã gần ba năm, nhưng đến nay, công ty vẫn chưa chốt sổ cho anh, khiến anh không thể hoàn thiện thủ tục để nhận BHXH một lần – khoản tiền mà anh trông đợi để trang trải cuộc sống.
“Công ty thì im lặng, tôi thì bế tắc. Hỏi bên BHXH thì họ bảo phải chờ chốt sổ, mà công ty lại cứ khất. Tôi chẳng biết làm sao để lấy được quyền lợi chính đáng của mình nữa,” anh Tình than thở.
Pháp luật nói gì? Ai đang gánh hậu quả?
Theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, doanh nghiệp có trách nhiệm đóng đủ các khoản BHXH, BH thất nghiệp, cả gốc lẫn lãi chậm đóng, cho người lao động. Đây là điều kiện bắt buộc để cơ quan BHXH xác nhận thời gian tham gia và giải quyết các chế độ cho người lao động.
Tuy nhiên, khi doanh nghiệp nợ BHXH, cơ quan bảo hiểm chỉ có thể xác nhận phần thời gian đã được đóng. Còn những tháng bị chậm hoặc nợ, người lao động sẽ bị “treo” quyền lợi cho đến khi công ty hoàn tất nghĩa vụ tài chính.
Trong trường hợp như anh Tình, BHXH Việt Nam khuyến nghị người lao động chủ động yêu cầu công ty hoàn thành việc đóng nợ BHXH để được chốt sổ. Nếu công ty cố tình không thực hiện, người lao động có quyền gửi đơn kiến nghị đến cơ quan BHXH địa phương hoặc thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội để yêu cầu kiểm tra, xử lý doanh nghiệp theo quy định của pháp luật.
Không chỉ là tiền, đó là sinh kế và niềm tin
Cái “mắc kẹt” ở đây không chỉ là thủ tục hành chính. Với nhiều người lao động như anh Tình, khoản BHXH một lần là phao cứu sinh trong thời điểm thất nghiệp, khó khăn. Việc không được giải quyết kịp thời không chỉ khiến họ tổn thất về tài chính, mà còn đánh mất niềm tin vào hệ thống bảo vệ quyền lợi của người lao động.
Thực tế, nợ BHXH không phải là chuyện mới, nhưng hiện tượng doanh nghiệp “xù nợ” rồi để mặc người lao động tự lo vẫn đang diễn ra khá phổ biến, đặc biệt ở các công ty tư nhân nhỏ, thiếu minh bạch và không đủ năng lực tài chính.
Giải pháp nào cho người lao động?
Ngoài việc kiến nghị lên cơ quan chức năng, các chuyên gia lao động – xã hội khuyên người lao động nên: Giữ đầy đủ chứng từ, hợp đồng, bảng lương, sổ BHXH bản cũ (nếu có) để làm bằng chứng khi cần khiếu nại. Chủ động kiểm tra quá trình đóng BHXH hàng tháng qua cổng dịch vụ công của BHXH Việt Nam hoặc ứng dụng VssID. Liên hệ luật sư, tổ chức công đoàn, hoặc các tổ chức hỗ trợ pháp lý nếu cần hỗ trợ về hồ sơ, khiếu kiện doanh nghiệp.
Vấn đề không chỉ nằm ở chỗ doanh nghiệp “nợ bảo hiểm”, mà là việc người lao động bị mắc kẹt giữa hai bên – doanh nghiệp không đóng, cơ quan bảo hiểm không thể xử lý, còn quyền lợi thì bị treo lơ lửng. Đã đến lúc cần một cơ chế đủ mạnh để bảo vệ người lao động – những người yếu thế nhất trong chuỗi vận hành của nền kinh tế.
“Tôi đi làm, đóng bảo hiểm theo quy định. Vậy mà đến lúc cần, lại không thể lấy được. Cảm giác bất công lắm.” – anh Tình nói, mắt không giấu được nỗi lo.
