Đoạn Video
Ảnh
Chuyên Lão Khoa
Thành viên nổi tiếng
Gần đây, Quảng Đông đã ghi nhận hơn 7.700 ca nhiễm virus Chikungunya – một loại virus do muỗi Aedes (muỗi vằn) truyền, có khả năng gây ra những triệu chứng đau đớn kéo dài, đặc biệt là ở khớp. Trong khi phần lớn người bệnh hồi phục hoàn toàn trong khoảng một tuần, một số người, nhất là người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền, có thể phải đối mặt với di chứng kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm sau khi khỏi sốt.
Bệnh Chikungunya là gì?
Sốt Chikungunya là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Chikungunya gây ra, lây qua muỗi Aedes, bao gồm Aedes aegypti và Aedes albopictus. Bệnh được phát hiện lần đầu vào năm 1952 ở châu Phi. Trong những năm gần đây, do sự mở rộng phạm vi sống của muỗi vằn, số ca mắc bệnh đang gia tăng tại nhiều quốc gia, bao gồm cả Trung Quốc.
Triệu chứng và diễn biến
Triệu chứng phổ biến bao gồm sốt, phát ban, đau khớp và đau cơ. Đặc biệt, đau khớp là dấu hiệu đặc trưng, thường xảy ra sớm và dữ dội, khiến nhiều người bệnh “khom lưng” vì đau, một đặc điểm mà chính tên gọi "Chikungunya" trong tiếng địa phương đã mô tả. Ban phát thường xuất hiện ở tay chân, thân và mặt, kèm theo mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn, hoặc nôn.
Hầu hết các triệu chứng sẽ giảm trong vòng 7 ngày. Tuy nhiên, khoảng 20–30% người bệnh có thể bị viêm khớp mạn tính, kéo dài nhiều tháng. Những cơn đau khớp này không chỉ gây bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày mà còn có thể tiến triển thành viêm khớp dạng thấp nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách.
Ai dễ bị biến chứng và di chứng?
Dù đa số người nhiễm đều hồi phục hoàn toàn, nhưng những nhóm nguy cơ cao sau cần đặc biệt lưu ý:
Sốt Chikungunya khác gì sốt xuất huyết và Zika?
Cả ba bệnh đều do muỗi vằn truyền và có biểu hiện sốt, đau cơ khớp, phát ban, nhưng có điểm khác biệt:
Chikungunya: đau khớp dữ dội, phát ban khá phổ biến
Sốt xuất huyết: sốt cao, nguy cơ chảy máu, tử vong cao hơn
Zika: triệu chứng nhẹ, nhưng nguy hiểm với phụ nữ mang thai vì có thể gây dị tật thai nhi
Có thuốc đặc trị hoặc vắc-xin Chikungunya chưa?
Hiện tại không có thuốc kháng virus đặc hiệu hay vắc-xin được phê duyệt cho Chikungunya tại Trung Quốc. Việc điều trị chủ yếu là giảm triệu chứng, bao gồm:
- Nghỉ ngơi, bù nước
- Hạ sốt và giảm đau bằng acetaminophen (paracetamol)
- Tránh dùng aspirin hoặc ibuprofen nếu chưa chắc chắn không phải sốt xuất huyết, để hạn chế nguy cơ chảy máu
Bệnh có lây từ người sang người không?
Không. Virus Chikungunya không lây trực tiếp giữa người với người, mà phải qua trung gian muỗi Aedes. Tuy nhiên, trong giai đoạn bệnh nhân đang có lượng virus cao trong máu, nếu bị muỗi đốt, muỗi sẽ mang virus và có thể lây cho người khác. Vì vậy, cách ly bằng cách tránh muỗi đốt là biện pháp quan trọng để ngăn dịch lan rộng.
Phòng bệnh như thế nào?
Phòng ngừa sốt Chikungunya dựa trên 3 nguyên tắc:
- Tránh bị muỗi đốt:
- Mặc quần áo dài tay, sáng màu
- Thoa kem chống muỗi lên vùng da hở
Tránh ra ngoài vào sáng sớm và chiều tối, thời điểm muỗi hoạt động mạnh
- Loại bỏ nơi muỗi sinh sản:
- Dọn sạch nước đọng quanh nhà (chậu, lốp xe cũ, vỏ lon, bình hoa...)
- Che kín các vật chứa nước sinh hoạt
Bảo vệ cộng đồng:
- Báo cho cơ sở y tế khi có dấu hiệu sốt và phát ban
- Cách ly người bệnh khỏi muỗi (dùng màn, tránh muỗi bay vào phòng bệnh)
Sốt Chikungunya tuy không gây tử vong cao như sốt xuất huyết, nhưng không nên xem nhẹ, đặc biệt với những người có bệnh nền hoặc nguy cơ cao. Dù chưa có thuốc điều trị đặc hiệu hay vắc-xin, việc hiểu rõ cách lây truyền và chủ động phòng ngừa, đặc biệt trong mùa muỗi phát triển mạnh, là chìa khóa để kiểm soát bệnh hiệu quả và giảm thiểu nguy cơ để lại di chứng đau khớp lâu dài. #dịchvirútchikungunya
Biên soạn dựa trên chia sẻ của Tiến sĩ Lý Đông Tăng, Trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Hữu An Bắc Kinh
Bệnh Chikungunya là gì?
Sốt Chikungunya là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Chikungunya gây ra, lây qua muỗi Aedes, bao gồm Aedes aegypti và Aedes albopictus. Bệnh được phát hiện lần đầu vào năm 1952 ở châu Phi. Trong những năm gần đây, do sự mở rộng phạm vi sống của muỗi vằn, số ca mắc bệnh đang gia tăng tại nhiều quốc gia, bao gồm cả Trung Quốc.
Triệu chứng và diễn biến
Triệu chứng phổ biến bao gồm sốt, phát ban, đau khớp và đau cơ. Đặc biệt, đau khớp là dấu hiệu đặc trưng, thường xảy ra sớm và dữ dội, khiến nhiều người bệnh “khom lưng” vì đau, một đặc điểm mà chính tên gọi "Chikungunya" trong tiếng địa phương đã mô tả. Ban phát thường xuất hiện ở tay chân, thân và mặt, kèm theo mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn, hoặc nôn.
Hầu hết các triệu chứng sẽ giảm trong vòng 7 ngày. Tuy nhiên, khoảng 20–30% người bệnh có thể bị viêm khớp mạn tính, kéo dài nhiều tháng. Những cơn đau khớp này không chỉ gây bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày mà còn có thể tiến triển thành viêm khớp dạng thấp nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách.
Ai dễ bị biến chứng và di chứng?
Dù đa số người nhiễm đều hồi phục hoàn toàn, nhưng những nhóm nguy cơ cao sau cần đặc biệt lưu ý:
- Người cao tuổi (trên 65 tuổi)
- Trẻ sơ sinh
- Phụ nữ mang thai
- Người có hệ miễn dịch suy yếu
- Người mắc bệnh mãn tính hoặc bệnh khớp từ trước
Sốt Chikungunya khác gì sốt xuất huyết và Zika?
Cả ba bệnh đều do muỗi vằn truyền và có biểu hiện sốt, đau cơ khớp, phát ban, nhưng có điểm khác biệt:
Chikungunya: đau khớp dữ dội, phát ban khá phổ biến
Sốt xuất huyết: sốt cao, nguy cơ chảy máu, tử vong cao hơn
Zika: triệu chứng nhẹ, nhưng nguy hiểm với phụ nữ mang thai vì có thể gây dị tật thai nhi
Có thuốc đặc trị hoặc vắc-xin Chikungunya chưa?
Hiện tại không có thuốc kháng virus đặc hiệu hay vắc-xin được phê duyệt cho Chikungunya tại Trung Quốc. Việc điều trị chủ yếu là giảm triệu chứng, bao gồm:
- Nghỉ ngơi, bù nước
- Hạ sốt và giảm đau bằng acetaminophen (paracetamol)
- Tránh dùng aspirin hoặc ibuprofen nếu chưa chắc chắn không phải sốt xuất huyết, để hạn chế nguy cơ chảy máu
Bệnh có lây từ người sang người không?
Không. Virus Chikungunya không lây trực tiếp giữa người với người, mà phải qua trung gian muỗi Aedes. Tuy nhiên, trong giai đoạn bệnh nhân đang có lượng virus cao trong máu, nếu bị muỗi đốt, muỗi sẽ mang virus và có thể lây cho người khác. Vì vậy, cách ly bằng cách tránh muỗi đốt là biện pháp quan trọng để ngăn dịch lan rộng.
Phòng bệnh như thế nào?
Phòng ngừa sốt Chikungunya dựa trên 3 nguyên tắc:
- Tránh bị muỗi đốt:
- Mặc quần áo dài tay, sáng màu
- Thoa kem chống muỗi lên vùng da hở
Tránh ra ngoài vào sáng sớm và chiều tối, thời điểm muỗi hoạt động mạnh
- Loại bỏ nơi muỗi sinh sản:
- Dọn sạch nước đọng quanh nhà (chậu, lốp xe cũ, vỏ lon, bình hoa...)
- Che kín các vật chứa nước sinh hoạt
Bảo vệ cộng đồng:
- Báo cho cơ sở y tế khi có dấu hiệu sốt và phát ban
- Cách ly người bệnh khỏi muỗi (dùng màn, tránh muỗi bay vào phòng bệnh)
Sốt Chikungunya tuy không gây tử vong cao như sốt xuất huyết, nhưng không nên xem nhẹ, đặc biệt với những người có bệnh nền hoặc nguy cơ cao. Dù chưa có thuốc điều trị đặc hiệu hay vắc-xin, việc hiểu rõ cách lây truyền và chủ động phòng ngừa, đặc biệt trong mùa muỗi phát triển mạnh, là chìa khóa để kiểm soát bệnh hiệu quả và giảm thiểu nguy cơ để lại di chứng đau khớp lâu dài. #dịchvirútchikungunya
Biên soạn dựa trên chia sẻ của Tiến sĩ Lý Đông Tăng, Trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Hữu An Bắc Kinh
