Cao Tùng
Thành viên nổi tiếng
Thị trường ô tô Trung Quốc đang rơi vào giai đoạn trầm lắng sau ba năm hỗn loạn bởi cuộc chiến giá chưa từng có. Tỷ suất lợi nhuận toàn ngành chỉ ở mức 4,3% trong năm 2024, giảm còn 3,9% vào quý I/2025 - thấp hơn cả mặt bằng công nghiệp chung. Doanh nghiệp bán nhiều nhưng lãi ít, nhiều hãng buộc phải giảm giá đến sát mức lỗ để duy trì thị phần. Tình trạng này khiến các nhà cung ứng và đại lý rơi vào thế bị động, hàng nghìn cửa hàng 4S đóng cửa, tồn kho tăng và thời gian thanh toán kéo dài lên tới cả năm.
Cạnh tranh giá diễn ra dữ dội từ khi xe điện bùng nổ, làm nguồn cung vượt xa nhu cầu trong nước. Cùng lúc, các hãng phải duy trì sản xuất để đạt mục tiêu doanh số, giữ nhịp chuỗi cung ứng và không đánh mất trợ cấp chính sách. Mặc dù Hiệp hội ngành và chính phủ đã liên tục kêu gọi ngừng “chiến tranh giá”, thực tế trên thị trường lại chứng kiến việc khuyến mãi và giảm giá vẫn tiếp tục hàng ngày. Những cam kết không phá vỡ trật tự cạnh tranh chỉ tồn tại trên giấy tờ.
Một số hãng lớn như BYD, Great Wall hay Xiaomi vẫn có tỷ suất lợi nhuận tốt nhờ quy mô và kiểm soát chuỗi cung ứng, trong khi phần lớn doanh nghiệp nhỏ hơn đang kiệt sức. Áp lực đổi mới công nghệ khiến giá thành cao, nhưng người tiêu dùng lại ngày càng nhạy cảm về giá và ít sẵn sàng chi thêm cho tính năng mới. Việc xe điện ngày càng giống hàng điện tử tiêu dùng khiến vòng đời sản phẩm ngắn lại, giá trị xe giảm nhanh, làm biên lợi nhuận càng teo tóp.
Ngành xe vẫn được xem là đầu tàu kinh tế, liên quan đến hàng triệu lao động và chuỗi sản xuất lớn, vì vậy nhà nước không thể để thị trường “giảm nhiệt” một cách tự do. Tuy nhiên, giữ tốc độ mà không điều tiết hợp lý sẽ dẫn tới suy kiệt toàn ngành. Quá trình thanh lọc để giảm bớt công suất dư thừa đã được khởi động, nhưng còn chậm. Một số tiêu chuẩn kỹ thuật mới đang được đưa ra nhằm hướng thị trường về cạnh tranh công nghệ thay vì giá rẻ.
Để vượt qua bế tắc hiện tại, các hãng xe Trung Quốc cần tập trung nâng chất lượng sản phẩm, đổi mới công nghệ thực chất thay vì đánh bóng bằng khuyến mãi. Quan trọng hơn, họ phải hướng ra thị trường quốc tế để mở rộng không gian phát triển, giảm phụ thuộc vào cạnh tranh nội địa ngày càng khắc nghiệt. Nếu không tự thay đổi, ngành ô tô Trung Quốc có nguy cơ rơi vào vòng luẩn quẩn - tự làm suy yếu chính mình trước khi bị thị trường loại bỏ.
Cạnh tranh giá diễn ra dữ dội từ khi xe điện bùng nổ, làm nguồn cung vượt xa nhu cầu trong nước. Cùng lúc, các hãng phải duy trì sản xuất để đạt mục tiêu doanh số, giữ nhịp chuỗi cung ứng và không đánh mất trợ cấp chính sách. Mặc dù Hiệp hội ngành và chính phủ đã liên tục kêu gọi ngừng “chiến tranh giá”, thực tế trên thị trường lại chứng kiến việc khuyến mãi và giảm giá vẫn tiếp tục hàng ngày. Những cam kết không phá vỡ trật tự cạnh tranh chỉ tồn tại trên giấy tờ.

Một số hãng lớn như BYD, Great Wall hay Xiaomi vẫn có tỷ suất lợi nhuận tốt nhờ quy mô và kiểm soát chuỗi cung ứng, trong khi phần lớn doanh nghiệp nhỏ hơn đang kiệt sức. Áp lực đổi mới công nghệ khiến giá thành cao, nhưng người tiêu dùng lại ngày càng nhạy cảm về giá và ít sẵn sàng chi thêm cho tính năng mới. Việc xe điện ngày càng giống hàng điện tử tiêu dùng khiến vòng đời sản phẩm ngắn lại, giá trị xe giảm nhanh, làm biên lợi nhuận càng teo tóp.
Ngành xe vẫn được xem là đầu tàu kinh tế, liên quan đến hàng triệu lao động và chuỗi sản xuất lớn, vì vậy nhà nước không thể để thị trường “giảm nhiệt” một cách tự do. Tuy nhiên, giữ tốc độ mà không điều tiết hợp lý sẽ dẫn tới suy kiệt toàn ngành. Quá trình thanh lọc để giảm bớt công suất dư thừa đã được khởi động, nhưng còn chậm. Một số tiêu chuẩn kỹ thuật mới đang được đưa ra nhằm hướng thị trường về cạnh tranh công nghệ thay vì giá rẻ.
Để vượt qua bế tắc hiện tại, các hãng xe Trung Quốc cần tập trung nâng chất lượng sản phẩm, đổi mới công nghệ thực chất thay vì đánh bóng bằng khuyến mãi. Quan trọng hơn, họ phải hướng ra thị trường quốc tế để mở rộng không gian phát triển, giảm phụ thuộc vào cạnh tranh nội địa ngày càng khắc nghiệt. Nếu không tự thay đổi, ngành ô tô Trung Quốc có nguy cơ rơi vào vòng luẩn quẩn - tự làm suy yếu chính mình trước khi bị thị trường loại bỏ.