Đoạn Video
Ảnh
Gần đây, bộ phim "Mưa đỏ" được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Chu Lai đã oanh tạc phòng vé và làm nên những thành công trông thấy. Vậy bạn đã biết đến 4 tác phẩm về chiến tranh của nhà văn tài năng, từ chiến sĩ trong một thời khói súng đển cây bút vàng của chiến tranh mang rung cảm mọi người chưa? Nhà văn Chu Lai viết về những bi kịch trong và sau cuộc chiến của người lính, không mất niềm tin vào phẩm chất của họ.
(Nhà văn Chu Lai. Ảnh: NGUYỄN ĐÌNH TOÁN.)
Chiến tranh không chỉ là những trận đánh khốc liệt trên chiến trường mà còn in dấu trong tâm hồn người lính, trong ký ức của một dân tộc. Nhà văn Chu Lai, từng là chiến sĩ đặc công vùng ven Sài Gòn, đã mang trải nghiệm thực tế vào văn chương, tạo nên những tác phẩm vừa hiện thực, vừa giàu cảm xúc, phản ánh bi kịch, hy sinh, tình yêu và khát vọng hòa bình.
(Bìa "Nắng đồng bằng". Ảnh: Đinh Tị Books.)
Nhân vật Linh là điển hình, chứng kiến đồng đội lần lượt ngã xuống và phải đánh đổi tình yêu nơi hậu phương. Chu Lai khắc họa những người lính không chỉ là anh hùng phi thường mà còn là con người bình dị, với nỗi niềm và khát khao hòa bình. Ánh nắng được nhân cách hóa, lúc gay gắt, lúc dịu dàng, gắn với tâm trạng và thử thách của nhân vật, khiến người đọc cảm nhận sự sống động của thiên nhiên và đời lính.
(Bìa "Ăn mày dĩ vãng". Ảnh: NXB Văn học.)
Tác phẩm đan xen quá khứ và hiện tại, khi Hai Hùng tình cờ gặp lại người tình xưa Ba Sương – giờ là Tư Lan, giám đốc Sở Lâm nghiệp – từ đó mở ra hồi ức và những mất mát chưa được giải quyết. Tình yêu của họ trở thành bi kịch: trong trẻo nhưng không thể đến được với nhau. Sáng tác này giành Giải A của Hội đồng Văn học về đề tài chiến tranh cách mạng, đồng thời được chuyển thể thành phim Người đi tìm dĩ vãng năm 1992, góp phần làm sống lại ký ức chiến tranh trong văn hóa đại chúng.
(Bìa "Phố". Ảnh: NXB Văn học.)
Những mâu thuẫn giữa tình yêu, tình đồng đội và hiện thực phũ phàng được khắc họa tinh tế. Chu Lai nhấn mạnh rằng chiến tranh không xóa đi phẩm chất tốt đẹp của con người, nhưng cũng để lại vết thương sâu sắc. Các nhân vật như Nam, Thảo, Lãm phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn trong đời sống hàng ngày, khi giá trị cá nhân và đạo đức bị thử thách bởi nhu cầu sinh tồn và thay đổi xã hội.
(Bìa "Mưa đỏ". Ảnh: Fahasa.)
Chu Lai thể hiện chiến tranh vừa khốc liệt vừa hào hùng, nhấn mạnh lý tưởng sống và chiến đấu cho hòa bình. Phiên bản tiểu thuyết trở thành hiện tượng sau khi phim cùng tên ra mắt, lượng độc giả săn tìm sách tăng mạnh, cho thấy sức sống và tầm ảnh hưởng lâu dài của tác phẩm.
Chu Lai từng nói: “Chiến tranh đòi hỏi anh hãy miêu tả nó như nó vốn có, nếu anh tô đen hay tô hồng nó, nó cũng lắc đầu. Nó vừa trần trụi vừa hào hùng, vừa khốc liệt nhưng vừa lãng mạn.” Bốn tác phẩm của ông đã hiện thực hóa triết lý này, mang đến những góc nhìn sâu sắc về con người trong chiến tranh, bi kịch hậu chiến và khát vọng hòa bình, trở thành di sản văn học chiến tranh Việt Nam, truyền cảm hứng cho độc giả nhiều thế hệ.
(Nhà văn Chu Lai. Ảnh: NGUYỄN ĐÌNH TOÁN.)
Chiến tranh không chỉ là những trận đánh khốc liệt trên chiến trường mà còn in dấu trong tâm hồn người lính, trong ký ức của một dân tộc. Nhà văn Chu Lai, từng là chiến sĩ đặc công vùng ven Sài Gòn, đã mang trải nghiệm thực tế vào văn chương, tạo nên những tác phẩm vừa hiện thực, vừa giàu cảm xúc, phản ánh bi kịch, hy sinh, tình yêu và khát vọng hòa bình.
1. Nắng đồng bằng (1978) – Ánh nắng của ký ức và thử thách
Nắng đồng bằng là tiểu thuyết đầu tay, đặt Chu Lai trên văn đàn những năm trước Đổi mới. Tác phẩm theo chân một đội lính đặc công trinh sát vùng ven sông Sài Gòn, nơi kẻ thù và ta lẫn lộn, cơ sở vật chất thiếu thốn, thiên nhiên khắc nghiệt. Những tháng ngày mưa bom bão đạn khiến các chàng lính từ sinh viên ngây thơ trở thành những người đàn ông chai sạn, chịu đựng mất mát và cái chết.
(Bìa "Nắng đồng bằng". Ảnh: Đinh Tị Books.)
Nhân vật Linh là điển hình, chứng kiến đồng đội lần lượt ngã xuống và phải đánh đổi tình yêu nơi hậu phương. Chu Lai khắc họa những người lính không chỉ là anh hùng phi thường mà còn là con người bình dị, với nỗi niềm và khát khao hòa bình. Ánh nắng được nhân cách hóa, lúc gay gắt, lúc dịu dàng, gắn với tâm trạng và thử thách của nhân vật, khiến người đọc cảm nhận sự sống động của thiên nhiên và đời lính.
2. Ăn mày dĩ vãng (1991) – Quay về ký ức
Ăn mày dĩ vãng kể câu chuyện cựu binh Hai Hùng, người trở về đời thường sau chiến tranh với tâm trạng lạc lõng và cô độc. Trong chiến tranh, Hai Hùng là “người thuyền trưởng tài ba giữa muôn trùng sóng cả”, được đồng đội kính trọng, dân làng yêu quý. Nhưng hậu chiến, anh phải vật lộn với cảm giác thất lạc, ân hận và nỗi đau riêng tư.
(Bìa "Ăn mày dĩ vãng". Ảnh: NXB Văn học.)
Tác phẩm đan xen quá khứ và hiện tại, khi Hai Hùng tình cờ gặp lại người tình xưa Ba Sương – giờ là Tư Lan, giám đốc Sở Lâm nghiệp – từ đó mở ra hồi ức và những mất mát chưa được giải quyết. Tình yêu của họ trở thành bi kịch: trong trẻo nhưng không thể đến được với nhau. Sáng tác này giành Giải A của Hội đồng Văn học về đề tài chiến tranh cách mạng, đồng thời được chuyển thể thành phim Người đi tìm dĩ vãng năm 1992, góp phần làm sống lại ký ức chiến tranh trong văn hóa đại chúng.
3. Phố (1992) – Cuộc sống hậu chiến và bi kịch thường nhật
Phố xoay quanh nhóm cựu binh sống trên con phố Nhà Binh, phản ánh những xung đột đời thường hậu chiến. Trong khi xã hội chuyển đổi từ cơ chế bao cấp sang nền kinh tế thị trường, các nhân vật phải vật lộn với mưu sinh, sự thay đổi trong đời sống gia đình và cộng đồng.
(Bìa "Phố". Ảnh: NXB Văn học.)
Những mâu thuẫn giữa tình yêu, tình đồng đội và hiện thực phũ phàng được khắc họa tinh tế. Chu Lai nhấn mạnh rằng chiến tranh không xóa đi phẩm chất tốt đẹp của con người, nhưng cũng để lại vết thương sâu sắc. Các nhân vật như Nam, Thảo, Lãm phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn trong đời sống hàng ngày, khi giá trị cá nhân và đạo đức bị thử thách bởi nhu cầu sinh tồn và thay đổi xã hội.
4. Mưa đỏ (2016) – 81 ngày đêm Thành cổ Quảng Trị
Mưa đỏ lấy bối cảnh Thành cổ Quảng Trị năm 1972, trong 81 ngày đêm ác liệt. Nhân vật Cường, một thanh niên Hà Nội tài năng, từ chối du học để nhập ngũ, cùng đồng đội đối mặt với sự sống và cái chết từng ngày. Tác phẩm cũng mô tả nhân vật Quang, lính bên phía Việt Nam Cộng hòa, thể hiện sự tương phản giữa hai thế giới quan nhưng cùng chịu bi kịch chiến tranh.
(Bìa "Mưa đỏ". Ảnh: Fahasa.)
Chu Lai thể hiện chiến tranh vừa khốc liệt vừa hào hùng, nhấn mạnh lý tưởng sống và chiến đấu cho hòa bình. Phiên bản tiểu thuyết trở thành hiện tượng sau khi phim cùng tên ra mắt, lượng độc giả săn tìm sách tăng mạnh, cho thấy sức sống và tầm ảnh hưởng lâu dài của tác phẩm.
Chu Lai từng nói: “Chiến tranh đòi hỏi anh hãy miêu tả nó như nó vốn có, nếu anh tô đen hay tô hồng nó, nó cũng lắc đầu. Nó vừa trần trụi vừa hào hùng, vừa khốc liệt nhưng vừa lãng mạn.” Bốn tác phẩm của ông đã hiện thực hóa triết lý này, mang đến những góc nhìn sâu sắc về con người trong chiến tranh, bi kịch hậu chiến và khát vọng hòa bình, trở thành di sản văn học chiến tranh Việt Nam, truyền cảm hứng cho độc giả nhiều thế hệ.
