Vì sao nhiều người quan tâm đề xuất giảm 70% tiền sử dụng đất chuyển đất nông nghiệp sang thổ cư?

[Cindy Nguyễn]

Bộ Tài chính vừa công bố dự thảo Nghị định hướng dẫn việc tính tiền sử dụng đất và tiền thuê đất nhằm tháo gỡ vướng mắc trong quá trình thực thi Luật Đất đai 2024. Trong đó, nội dung khiến dư luận quan tâm nhất là đề xuất giảm mạnh mức thu tiền sử dụng đất khi người dân chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở – một nhu cầu rất phổ biến tại nhiều địa phương.

Giảm gánh nặng chi phí cho người dân

Theo dự thảo, khi hộ gia đình hoặc cá nhân chuyển đất nông nghiệp sang đất ở trong hạn mức giao đất tại địa phương, mức tiền sử dụng đất sẽ chỉ còn 30% phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp.

Đây là thay đổi lớn so với quy định của Luật Đất đai 2024 (hiệu lực từ 1/8/2024), vốn yêu cầu người dân phải trả 100% chênh lệch – mức tăng khiến chi phí chuyển đổi “đội” lên gấp nhiều lần so với trước đây.

Cụ thể mức thu mới được đề xuất như sau:

• 30% chênh lệch: cho diện tích trong hạn mức giao đất ở.
• 50% chênh lệch: cho phần vượt hạn mức nhưng không quá 1 lần hạn mức.
• 100% chênh lệch: với diện tích vượt quá 1 lần hạn mức – giữ nguyên như hiện hành.

Đáng chú ý, chính sách ưu đãi này chỉ áp dụng một lần cho một thửa đất. Nếu người dân chuyển mục đích lần thứ hai, mức thu trở về 100% chênh lệch.

Hộ gia đình có nhiều thửa đất tại nhiều tỉnh vẫn được quyền chọn 1 thửa duy nhất để áp dụng mức ưu đãi.


Vì sao mức thu theo Luật Đất đai 2024 gây lo ngại?

Nhiều địa phương cho biết bảng giá đất mới tăng cao, kéo theo mức tiền sử dụng đất “nhảy vọt” khi người dân xin chuyển mục đích.
Trong khi đó, nhu cầu hợp thức hóa đất ở, tách thửa hoặc xây nhà mới tại vùng nông thôn và vùng ven đô vẫn rất lớn. Mức thu 100% khiến nhiều hộ gia đình không đủ khả năng chi trả, làm ách tắc nhu cầu ở thực.

Việc chi phí tăng đột biến cũng gây áp lực lên an sinh xã hội: người dân có đất nhưng không đủ điều kiện pháp lý để xây dựng, dẫn đến tình trạng ở tạm bợ, thiếu tính ổn định. Bộ Tài chính nhận định cần sớm có giải pháp tạm thời trước khi sửa đổi Luật Đất đai 2024.

Đề xuất hoàn trả tiền cho người đã nộp theo mức 100%

Một điểm đáng chú ý khác trong dự thảo là cơ chế xử lý chuyển tiếp, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân đã nộp hoặc đang chuẩn bị nộp tiền theo mức 100% từ sau ngày 1/8/2024.

Bộ Tài chính đề xuất 3 trường hợp:

1. Chưa có thông báo của cơ quan thuế

→ Sẽ áp dụng mức thu mới 30% – 50% – 100%.

2. Đã có thông báo nhưng chưa nộp tiền

→ Cơ quan thuế phải tính lại theo mức mới; người dân nộp bổ sung hoặc được giảm trừ.
→ Nếu có chậm nộp thì tiền chậm nộp vẫn phải tính theo quy định thuế.

3. Đã nộp một phần hoặc toàn bộ tiền sử dụng đất

→ Cơ quan thuế tính lại.

• Nếu số phải nộp thấp hơn, Nhà nước hoàn trả phần chênh lệch.
• Nếu số phải nộp cao hơn, người dân phải nộp bổ sung và tiền chậm nộp (nếu có).

Tiền hoàn trả sẽ được ưu tiên trừ vào các nghĩa vụ tài chính khác của người dân; nếu không còn khoản nào để trừ, Nhà nước sẽ hoàn trả bằng tiền theo quy định

Vì sao đề xuất này “nóng” đến vậy?

• Tác động trực tiếp tới hàng triệu hộ gia đình có nhu cầu hợp thức hóa đất ở.
• Giảm tới 70% chi phí, giúp nhiều người lần đầu có cơ hội chuyển mục đích hợp pháp.
• Ổn định thị trường, tránh tình trạng chờ đợi hoặc “đóng băng” thủ tục do người dân lo ngại chi phí quá cao.
• Gỡ vướng trước khi sửa luật, tạo bước đệm để Luật Đất đai 2024 được triển khai suôn sẻ

Chờ ý kiến rộng rãi từ người dân và địa phương

Dự thảo đang trong quá trình lấy ý kiến và dự kiến sẽ được Chính phủ xem xét trong thời gian tới. Điểm chung trong phản hồi ban đầu là sự đồng thuận cao từ người dân, đặc biệt tại khu vực nông thôn – nơi nhu cầu chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở diễn ra thường xuyên.
Nếu được thông qua, chính sách này không chỉ giảm gánh nặng tài chính mà còn góp phần giải quyết nhu cầu an sinh, chỗ ở và thúc đẩy phát triển hạ tầng dân cư tại nhiều địa phương.

 

[Thinh Duc]

Nghị định giảm thuế sử dụng đất Nông nghiệp sang đất ở hợp pháp cho người dân có nhu cầu là rất đúng thực tế và đáp ứng nguyện vọng chính đáng của nhân dân . Cha mẹ có 2 người con, nay đã lớn và có gia đình riêng, cần tách ra làm nhà ở là chính đáng . Hoan nghênh chủ trương của Bộ Tài Chính .

 

[Mrưng A]

Không khó hiểu vì sao đề xuất giảm đến 70% tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang thổ cư lại thu hút sự quan tâm lớn như vậy. Bài viết cũng đã nêu: với nhiều hộ dân, khoản tiền này thường quá cao, thậm chí trở thành rào cản khiến họ không thể xây nhà hay ổn định nơi ở. Nếu chính sách được áp dụng, người dân sẽ giảm bớt gánh nặng tài chính, việc hợp thức hóa đất đai cũng minh bạch và dễ thực hiện hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải có tiêu chí rõ ràng, tránh tình trạng lợi dụng để đầu cơ, phân lô bán nền tràn lan. Giảm cho đúng đối tượng, đúng mục đích thì đây sẽ là chính sách nhân văn và góp phần thúc đẩy phát triển đô thị lẫn nông thôn

 

[Nguyễn Hữu Dũng]