Bàn về việc giao KPI cho cán bộ, công chức

Trinh nguyen tri · 08/07/2025

Nhân đọc bài báo https://tuoitre.vn/se-danh-gia-cong...o-tieu-chi-100-diem-kpi-20250705094736969.htm, xin chia sẻ đánh giá ChatGPT về việc này
KPI và BSC trong quản lý công vụ

KPI (Key Performance Indicator):

Chỉ số đo lường kết quả công việc, thường định lượng.
Ví dụ công chức tiếp dân: “Xử lý 95% hồ sơ đúng hạn”.

BSC (Balanced Scorecard):

Là hệ thống quản lý chiến lược giúp chuyển hóa tầm nhìn và chiến lược thành hành động cụ thể.
Nó cân bằng 4 góc độ (truyền thống):
1. Tài chính (hoặc hiệu quả sử dụng ngân sách với khu vực công)
2. Khách hàng (công dân, doanh nghiệp)
3. Quy trình nội bộ
4. Năng lực học hỏi và phát triển

Trong quản trị công, BSC giúp rõ mục tiêu chiến lược, rồi mới xuống cấp KPI.

Ví dụ chiến lược: “Cải thiện dịch vụ công trực tuyến.”
BSC triển khai thành mục tiêu theo 4 góc độ.
KPI cụ thể hoá: số thủ tục online, % hài lòng, % cắt giảm thời gian…

Việt Nam muốn giao KPI công chức => Cần có hệ thống BSC ở cấp tổ chức (Bộ, UBND, Sở) để phân rã hợp lý.

Rủi ro lớn khi sao chép phương Tây máy móc

Nhiều chuyên gia Việt Nam và quốc tế đều cảnh báo điều này. Tôi tổng hợp một số quan điểm chính (có dẫn chứng):

“Quản trị công kiểu mới” (New Public Management) đã được nhiều nước thử nghiệm, nhưng không luôn thành công (Hood, 1991; Pollitt & Bouckaert, 2017):

Ở Anh, Úc ban đầu thành công nhờ nền công vụ minh bạch, có dữ liệu tốt.
Nhưng về sau bị chỉ trích vì “gaming the system” (lách KPI), làm giả số liệu.
Ở nhiều nước đang phát triển khi sao chép, KPI trở thành hình thức.

Việt Nam chưa có:

Hệ thống dữ liệu quản trị đồng bộ.
Năng lực đo lường và giám sát độc lập.
Văn hoá chịu trách nhiệm (accountability).

Các tài liệu quốc tế (OECD, UNDP) khuyên:

Không nên bắt đầu bằng KPI cá nhân nếu chưa rõ mục tiêu cấp tổ chức.
Nên ưu tiên xây năng lực hoạch định chiến lược, BSC, giám sát.

Một ví dụ Việt Nam:

Chương trình “mục tiêu giảm nghèo” từng có chỉ tiêu cứng => 1 số xã khai man hộ nghèo để đạt chỉ tiêu.
Hay trong y tế: “số giường bệnh sử dụng >85%” => ép nhập bệnh nhân để đạt KPI.

Nếu triển khai KPI công chức mà không làm chuẩn BSC và hệ thống giám sát → dễ thất bại, thậm chí phản tác dụng.

Ý kiến và khuyến nghị thực tế cho Việt Nam

3.1. Bắt buộc làm rõ chiến lược và BSC trước

Không thể “giao KPI cá nhân” nếu không biết tổ chức muốn gì.
Mỗi Bộ/Ngành/UBND tỉnh cần xây BSC cấp tổ chức → Từ đó mới giao KPI cho sở/đơn vị → cuối cùng mới xuống công chức.
Ví dụ Bộ Tư pháp: BSC ngành cần rõ các mục tiêu cải cách thủ tục, hiện đại hóa, đào tạo.

3.2. Thí điểm nhỏ, thiết kế “có học” (adaptive design)

OECD, UNDP, World Bank đều khuyến nghị VN nên làm pilot project ở 1–2 tỉnh/ Bộ.
Điều chỉnh dần theo thực tế Việt Nam.
Có ngân sách và chuyên gia hỗ trợ.

3.3. Đào tạo, phát triển năng lực