Bộ luật Hình sự sửa đổi: Bà Trương Mỹ Lan có thoát án tử?

[David Dũng]

Ngày 26/6, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2015, trong đó đáng chú ý là việc bãi bỏ hình phạt tử hình đối với tội "Tham ô tài sản". Quy định mới có hiệu lực từ ngày 1/7 tới đây, làm dấy lên câu hỏi: Liệu bà Trương Mỹ Lan – nhân vật trung tâm trong đại án Tập đoàn Vạn Thịnh Phát – có thoát án tử?
Tử hình không còn áp dụng cho tội tham ô tài sản

Theo luật vừa được thông qua, 8 tội danh chính thức không còn chịu mức án cao nhất là tử hình, bao gồm: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; Gián điệp; Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của Việt Nam; Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh; Vận chuyển trái phép chất ma túy; Tham ô tài sản; Nhận hối lộ; và Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.
Điều 4 (Điều khoản chuyển tiếp) của luật quy định: Hình phạt tử hình đã tuyên trước ngày 1/7 đối với 8 tội danh trên nhưng chưa thi hành thì không được thi hành, và Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao sẽ ra quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân.
Bà Trương Mỹ Lan – trường hợp điển hình?
Trong giai đoạn 1 của đại án Vạn Thịnh Phát, bà Trương Mỹ Lan bị tuyên án tử hình về tội Tham ô tài sản. Ở giai đoạn 2, bà tiếp tục bị tuyên phạt tổng cộng 30 năm tù về các tội khác. Như vậy, tổng hình phạt hợp nhất cho bà Lan là tử hình.
Tuy nhiên, theo quy định mới, mức án tử hình đối với tội danh tham ô – tội chủ yếu mà bà Lan bị kết án – sẽ không còn áp dụng từ ngày 1/7. Điều này mở ra khả năng pháp lý để bà Lan được chuyển từ án tử sang tù chung thân.
Luật sư Đặng Thị Thúy Huyền (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích: “Căn cứ Điều 7 Bộ luật Hình sự hiện hành, nếu có quy định mới có lợi cho người phạm tội thì có thể áp dụng cả với hành vi phạm tội trước thời điểm luật có hiệu lực. Như vậy, bà Lan có thể được hưởng lợi từ quy định này.”
Tuy nhiên, bà Huyền cũng lưu ý, quy trình xem xét không diễn ra tự động, mà phải qua thẩm định và ra quyết định bởi các cơ quan có thẩm quyền, trong đó có Chánh án TAND Tối cao.

Khả năng thoát án tử phụ thuộc vào nhiều yếu tố
Theo luật sư Lưu Tấn Anh Toàn (Giám đốc Công ty Luật Lưu Vũ), với việc Bộ luật Hình sự sửa đổi đã bỏ án tử cho tội tham ô, “mức hình phạt cao nhất đối với bà Lan cho tội danh này giờ chỉ còn là tù chung thân”.
Luật sư Toàn nhấn mạnh, việc chuyển án sẽ được thực hiện thông qua quyết định của Chánh án TAND Tối cao, sau khi phối hợp với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và Viện KSND Tối cao.

Ngoài yếu tố pháp lý, các chuyên gia pháp luật cho rằng, quá trình khắc phục hậu quả cũng là yếu tố then chốt trong việc xem xét chuyển đổi hình phạt. Trên thực tế, trong vụ án Vạn Thịnh Phát, bà Trương Mỹ Lan đã có những bước đi nhằm hoàn trả số tiền chiếm đoạt cho trái chủ, điều này có thể được đánh giá là thái độ hợp tác và là yếu tố giảm nhẹ.
Việc sửa đổi Bộ luật Hình sự, đặc biệt là bãi bỏ án tử hình đối với tội Tham ô tài sản, không chỉ đánh dấu một bước thay đổi quan trọng trong chính sách hình sự của Việt Nam, mà còn có tác động trực tiếp đến một số đại án, trong đó có vụ án của bà Trương Mỹ Lan.
Dù về mặt pháp lý, bà Lan có khả năng thoát án tử, nhưng việc này không phải là đương nhiên, mà phải trải qua đánh giá kỹ lưỡng về mức độ nghiêm trọng của vụ án, hành vi phạm tội và thái độ khắc phục hậu quả.
Chúng tôi sẽ tiếp tục cập nhật diễn biến mới nhất liên quan đến vụ án này.

 

[Chung Duc]

Hy vọng được thoát án tử hình để bà còn có thời gian khắc phục hậu quả