Đoạn Video
Ảnh
AfterSixty
Thành viên tích cực
Hơn 2500 năm trước, Khổng Tử đã trả lời câu hỏi "thế nào là hiếu?" cho bốn người học trò khác nhau, và mỗi câu trả lời đều khác biệt. Điều này không phải vì thầy thiếu nhất quán, mà chính là minh chứng cho sự thông thái trong cách dạy dỗ. Hãy cùng tìm hiểu những bài học này và ứng dụng vào cuộc sống hiện đại.
Ảnh minh họa
Bài học thứ nhất: Tôn trọng và tuân thủ các chuẩn mực đúng đắn
Khi Mạnh Ý Tử, một người con nhà quý tộc, hỏi về hiếu đạo, Khổng Tử chỉ nói ngắn gọn: "Không được trái lễ". Sau đó mới giải thích chi tiết cho học trò khác rằng: "Khi cha mẹ còn sống thì phụng dưỡng theo đúng cách, khi qua đời thì tổ chức tang lễ đúng cách, rồi cúng tế đúng cách."
Ý nghĩa ngày nay: Hiếu hạnh không phải là làm theo mọi điều cha mẹ muốn một cách mù quáng, mà là tuân theo những nguyên tắc đúng đắn trong xã hội. Khi cha mẹ còn sống, chúng ta chăm sóc họ theo những cách phù hợp và đúng đạo lý. Khi họ qua đời, chúng ta tổ chức tang lễ trang trọng, sau đó thờ cúng tưởng nhớ một cách chân thành.
Điều này có nghĩa là nếu cha mẹ yêu cầu chúng ta làm những việc sai trái - như gian lận, tham nhũng, hay làm tổn thương người khác thì việc từ chối cũng chính là hiếu, vì chúng ta đang bảo vệ danh tiếng và phẩm giá của gia đình.
Bài học thứ hai: Sống tốt để cha mẹ an tâm
Với Mạnh Vũ Bá, con trai của Mạnh Ý Tử, có tính cách mạnh mẽ và cá tính, Khổng Tử nói: "Hãy làm sao để cha mẹ chỉ phải lo lắng về sức khỏe của con, chứ không phải lo lắng về những điều khác."
Ý nghĩa ngày nay: Đây là lời khuyên vô cùng thực tế. Cha mẹ yêu con luôn có muôn vàn nỗi lo: lo con học hành kém, lo con giao bạn xấu, lo con làm nghề không ổn định, lo con cư xử không đúng mực, lo con gặp tai nạn...
Một người con hiếu thảo sẽ cố gắng sống tốt, học tập chăm chỉ, làm việc nghiêm túc, giao thiệp với những người tốt, cư xử đúng mực để cha mẹ không phải lo lắng về những chuyện này. Chỉ có bệnh tật là điều nằm ngoài tầm kiểm soát, nên đó là điều duy nhất cha mẹ có thể lo.
Trong xã hội hiện đại, điều này có thể hiểu là: đừng để cha mẹ phải lo lắng về việc con cái nợ nần, sa ngã, làm ăn bất chính, hoặc có những hành vi làm nhục gia đình.
Bài học thứ ba: Tình yêu thương chân thành mới là cốt lõi
Khi Tử Du hỏi, Khổng Tử nói: "Hiếu ngày nay người ta chỉ hiểu là nuôi dưỡng cha mẹ. Nhưng ngay cả chó ngựa người ta cũng nuôi được. Nếu không có lòng kính trọng, thì khác gì nhau?"
Ý nghĩa ngày nay: Đây có lẽ là lời cảnh tỉnh sâu sắc nhất. Nhiều người con ngày nay nghĩ rằng chỉ cần gửi tiền về nhà, mua đồ đắt tiền cho cha mẹ là đã hiếu rồi. Nhưng nếu làm như vậy mà lòng lạnh lùng, thái độ hờ hững, thì chỉ khác gì việc nuôi thú cưng?
Tình yêu thương chân thành, sự kính trọng từ tâm hồn mới là điều quan trọng nhất. Điều này thể hiện qua việc lắng nghe chia sẻ của cha mẹ, quan tâm đến cảm xúc của họ, dành thời gian chất lượng bên họ, chứ không chỉ đơn thuần là cung cấp vật chất.
Bài học thứ tư: Thái độ và sắc mặt cũng rất quan trọng
Với Tử Hạ, Khổng Tử nói: "Khó nhất là giữ được sắc mặt hòa ái. Có việc gì con cái gắng sức làm thay, có đồ ăn ngon để cha mẹ dùng trước, chẳng lẽ chỉ thế đã gọi là hiếu?"
Ý nghĩa ngày nay: Đây có thể là bài học thực tế nhất với người trẻ ngày nay. Nhiều khi chúng ta làm việc cho cha mẹ, nhưng lại tỏ ra khó chịu, mặt cau có, như thể đang làm một việc bất đắc dĩ. Hoặc chúng ta mua đồ ngon cho cha mẹ, nhưng lại tỏ ra như đang "làm ơn" cho họ.
Khổng Tử nhấn mạnh rằng thái độ, sắc mặt vui vẻ, hòa ái khi đối xử với cha mẹ là điều khó nhất, nhưng cũng là điều quan trọng nhất. Cha mẹ có thể không cần con cái làm gì to tát, họ chỉ cần thấy con mình vui vẻ, hạnh phúc và yêu thương họ thôi.
Hiếu hạnh trong thời đại mới
Từ bốn câu trả lời khác nhau của Khổng Tử, chúng ta thấy rằng hiếu hạnh không phải là một công thức cố định, mà cần được thể hiện phù hợp với từng hoàn cảnh và từng người. Tuy nhiên, có những nguyên tắc cốt lõi không thay đổi:
Tuân thủ đạo lý đúng đắn - không làm điều sai trái dù cha mẹ có yêu cầu
Sống tốt để cha mẹ an tâm - không để cha mẹ phải lo lắng về hành vi của mình
Yêu thương chân thành từ tâm hồn - không chỉ đơn thuần chu cấp vật chất
Thể hiện tình cảm qua thái độ hòa ái - luôn giữ sắc mặt vui vẻ khi ở bên cha mẹ
Trong thời đại công nghệ như hiện nay, những bài học này vẫn hoàn toàn phù hợp. Thay vì chỉ gửi tin nhắn hay chuyển tiền qua điện thoại, hãy dành thời gian gọi điện thoại để trò chuyện với cha mẹ. Thay vì chỉ mua đồ đắt tiền, hãy quan tâm đến cảm xúc và sức khỏe tinh thần của họ. Và quan trọng nhất, hãy luôn giữ thái độ yêu thương, kính trọng trong mọi lời nói và hành động với cha mẹ.
Đó chính là cách để "hiếu hạnh" không chỉ là một khái niệm cổ xưa, mà trở thành một cách sống có ý nghĩa trong thời đại ngày nay.
Bạn có nghĩ vậy không?
Ảnh minh họa
Bài học thứ nhất: Tôn trọng và tuân thủ các chuẩn mực đúng đắn
Khi Mạnh Ý Tử, một người con nhà quý tộc, hỏi về hiếu đạo, Khổng Tử chỉ nói ngắn gọn: "Không được trái lễ". Sau đó mới giải thích chi tiết cho học trò khác rằng: "Khi cha mẹ còn sống thì phụng dưỡng theo đúng cách, khi qua đời thì tổ chức tang lễ đúng cách, rồi cúng tế đúng cách."
Ý nghĩa ngày nay: Hiếu hạnh không phải là làm theo mọi điều cha mẹ muốn một cách mù quáng, mà là tuân theo những nguyên tắc đúng đắn trong xã hội. Khi cha mẹ còn sống, chúng ta chăm sóc họ theo những cách phù hợp và đúng đạo lý. Khi họ qua đời, chúng ta tổ chức tang lễ trang trọng, sau đó thờ cúng tưởng nhớ một cách chân thành.
Điều này có nghĩa là nếu cha mẹ yêu cầu chúng ta làm những việc sai trái - như gian lận, tham nhũng, hay làm tổn thương người khác thì việc từ chối cũng chính là hiếu, vì chúng ta đang bảo vệ danh tiếng và phẩm giá của gia đình.
Bài học thứ hai: Sống tốt để cha mẹ an tâm
Với Mạnh Vũ Bá, con trai của Mạnh Ý Tử, có tính cách mạnh mẽ và cá tính, Khổng Tử nói: "Hãy làm sao để cha mẹ chỉ phải lo lắng về sức khỏe của con, chứ không phải lo lắng về những điều khác."
Ý nghĩa ngày nay: Đây là lời khuyên vô cùng thực tế. Cha mẹ yêu con luôn có muôn vàn nỗi lo: lo con học hành kém, lo con giao bạn xấu, lo con làm nghề không ổn định, lo con cư xử không đúng mực, lo con gặp tai nạn...
Một người con hiếu thảo sẽ cố gắng sống tốt, học tập chăm chỉ, làm việc nghiêm túc, giao thiệp với những người tốt, cư xử đúng mực để cha mẹ không phải lo lắng về những chuyện này. Chỉ có bệnh tật là điều nằm ngoài tầm kiểm soát, nên đó là điều duy nhất cha mẹ có thể lo.
Trong xã hội hiện đại, điều này có thể hiểu là: đừng để cha mẹ phải lo lắng về việc con cái nợ nần, sa ngã, làm ăn bất chính, hoặc có những hành vi làm nhục gia đình.
Bài học thứ ba: Tình yêu thương chân thành mới là cốt lõi
Khi Tử Du hỏi, Khổng Tử nói: "Hiếu ngày nay người ta chỉ hiểu là nuôi dưỡng cha mẹ. Nhưng ngay cả chó ngựa người ta cũng nuôi được. Nếu không có lòng kính trọng, thì khác gì nhau?"
Ý nghĩa ngày nay: Đây có lẽ là lời cảnh tỉnh sâu sắc nhất. Nhiều người con ngày nay nghĩ rằng chỉ cần gửi tiền về nhà, mua đồ đắt tiền cho cha mẹ là đã hiếu rồi. Nhưng nếu làm như vậy mà lòng lạnh lùng, thái độ hờ hững, thì chỉ khác gì việc nuôi thú cưng?
Tình yêu thương chân thành, sự kính trọng từ tâm hồn mới là điều quan trọng nhất. Điều này thể hiện qua việc lắng nghe chia sẻ của cha mẹ, quan tâm đến cảm xúc của họ, dành thời gian chất lượng bên họ, chứ không chỉ đơn thuần là cung cấp vật chất.
Bài học thứ tư: Thái độ và sắc mặt cũng rất quan trọng
Với Tử Hạ, Khổng Tử nói: "Khó nhất là giữ được sắc mặt hòa ái. Có việc gì con cái gắng sức làm thay, có đồ ăn ngon để cha mẹ dùng trước, chẳng lẽ chỉ thế đã gọi là hiếu?"
Ý nghĩa ngày nay: Đây có thể là bài học thực tế nhất với người trẻ ngày nay. Nhiều khi chúng ta làm việc cho cha mẹ, nhưng lại tỏ ra khó chịu, mặt cau có, như thể đang làm một việc bất đắc dĩ. Hoặc chúng ta mua đồ ngon cho cha mẹ, nhưng lại tỏ ra như đang "làm ơn" cho họ.
Khổng Tử nhấn mạnh rằng thái độ, sắc mặt vui vẻ, hòa ái khi đối xử với cha mẹ là điều khó nhất, nhưng cũng là điều quan trọng nhất. Cha mẹ có thể không cần con cái làm gì to tát, họ chỉ cần thấy con mình vui vẻ, hạnh phúc và yêu thương họ thôi.
Hiếu hạnh trong thời đại mới
Từ bốn câu trả lời khác nhau của Khổng Tử, chúng ta thấy rằng hiếu hạnh không phải là một công thức cố định, mà cần được thể hiện phù hợp với từng hoàn cảnh và từng người. Tuy nhiên, có những nguyên tắc cốt lõi không thay đổi:
Tuân thủ đạo lý đúng đắn - không làm điều sai trái dù cha mẹ có yêu cầu
Sống tốt để cha mẹ an tâm - không để cha mẹ phải lo lắng về hành vi của mình
Yêu thương chân thành từ tâm hồn - không chỉ đơn thuần chu cấp vật chất
Thể hiện tình cảm qua thái độ hòa ái - luôn giữ sắc mặt vui vẻ khi ở bên cha mẹ
Trong thời đại công nghệ như hiện nay, những bài học này vẫn hoàn toàn phù hợp. Thay vì chỉ gửi tin nhắn hay chuyển tiền qua điện thoại, hãy dành thời gian gọi điện thoại để trò chuyện với cha mẹ. Thay vì chỉ mua đồ đắt tiền, hãy quan tâm đến cảm xúc và sức khỏe tinh thần của họ. Và quan trọng nhất, hãy luôn giữ thái độ yêu thương, kính trọng trong mọi lời nói và hành động với cha mẹ.
Đó chính là cách để "hiếu hạnh" không chỉ là một khái niệm cổ xưa, mà trở thành một cách sống có ý nghĩa trong thời đại ngày nay.
Bạn có nghĩ vậy không?
