Tại sao trước khi chết lại nấc? Death Rattle bạn nghe thấy bao giờ chưa?

[Trương Cẩm Tú]

Nếu bạn chăm sóc người thân yêu trong những ngày cuối đời, bạn có thể sẽ buồn bã sau khi biết về "tiếng nấc tử thần" hoặc những âm thanh hơi thở đáng báo động khác mà bạn có thể nghe thấy khi cái chết đang đến gần. Vậy tại sao trước khi chết lại nấc?

Nấc hấp hối hay death rattle trong tiếng Anh là âm thanh phát ra từ cổ họng hoặc ngực người đang hấp hối, do họ không còn khả năng nuốt, ho hoặc khạc để loại bỏ đờm và dịch tiết trong đường hô hấp. Khi thở, không khí đi qua những chất lỏng này tạo ra tiếng kêu – có thể là tiếng rì rào, ướt át, khò khè, hoặc như tiếng ngáy to.

Mặc dù âm thanh đó có thể khiến người thân lo lắng, nhưng người sắp mất thường không cảm thấy đau đớn hay khó chịu, vì lúc này họ đã ở trạng thái ý thức rất thấp hoặc hôn mê.

Hiện tượng này thường xảy ra trong vòng 24–48 giờ cuối trước khi qua đời, nên được xem là một dấu hiệu cho thấy cái chết đang cận kề.

Nguyên nhân gây ra nấc hấp hối là gì?​

Nấc hấp hối xảy ra khi người bệnh không còn khả năng loại bỏ các dịch tiết như nước bọt hay đờm ở sâu trong cổ họng.

Thông thường, cơ thể có thể tự ho hoặc nuốt để tống các chất này ra ngoài. Nhưng khi cận kề cái chết, người bệnh không còn đủ sức để làm điều đó nữa.

Nhịp thở cũng thay đổi khi cái chết đến gần – có lúc thở rất nhẹ, có lúc lại to rõ ràng. Người sắp mất có thể hít vào mạnh một hơi, rồi ngưng thở trong vài giây. Việc thở nặng nhọc này khiến âm thanh nấc hấp hối nghe rõ hơn.

Triệu chứng nấc hấp hối​

Nấc hấp hối là một dấu hiệu cho thấy người bệnh đang tiến gần đến cái chết. Mỗi hơi thở có thể phát ra âm thanh giống như rên rỉ, ngáy hoặc tiếng khò khè ướt át.

Ngoài ra, người sắp qua đời cũng có thể xuất hiện những biểu hiện sau:

• lú lẫn
• phổi bị ứ dịch
• tiểu tiện hoặc đại tiện không kiểm soát
• nhịp thở thay đổi hoặc khó thở
• cơ thể có mùi khác lạ
• xuất hiện vết bầm tím sẫm
• chân tay lạnh, tím tái
• bồn chồn, kích động
• buồn ngủ nhiều
• tỉnh rồi mê xen kẽ
• da loang lổ, không đều màu

Âm thanh nấc hấp hối đôi khi nghe như người bệnh đang bị nghẹt thở. Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng nào cho thấy người hấp hối cảm nhận được âm thanh đó hay thấy đau đớn vì nó.

Làm thế nào để xử lý nấc hấp hối?​

Nấc hấp hối không gây đau đớn, nhưng có thể khiến người thân cảm thấy lo lắng hay sợ hãi. Để giảm âm thanh khó chịu này, nhân viên y tế có thể:

• cho người bệnh nằm nghiêng để dịch dễ chảy ra
• kê đầu cao lên để giúp thoát dịch
• dùng gạc ẩm để làm ẩm miệng
• hút nhẹ dịch trong miệng nếu cần
• hạn chế truyền hoặc uống nước thêm
• dùng thuốc để giảm tiết dịch (nếu cần)

Dù vậy, các biện pháp trên không thể ngăn chặn hoàn toàn nấc hấp hối, vì đây là một phần tự nhiên trong quá trình chết.

Nhân viên y tế chăm sóc người bệnh sắp mất sẽ giải thích rõ cho người thân hiểu để họ yên tâm hơn.

Quan tâm đến cảm xúc và nỗi buồn của gia đình cũng là một phần quan trọng, giúp mọi người cùng nhau vượt qua giai đoạn cuối cùng này một cách nhẹ nhàng hơn.

Người bệnh sống được bao lâu sau khi xuất hiện nấc hấp hối?​

Thời gian còn sống sau khi bắt đầu nấc hấp hối không cố định, tùy vào từng người và nhiều yếu tố liên quan. Tuy nhiên, một nghiên cứu cho thấy quá trình hấp hối thường kéo dài khoảng 25 giờ, với các triệu chứng như nấc hấp hối, bồn chồn và lú lẫn.

Cũng theo nghiên cứu này, người bệnh trong các cơ sở chăm sóc cuối đời (hospice) có xu hướng sống lâu hơn một chút so với bệnh nhân trong bệnh viện. Ngoài ra, không phải ai cũng trải qua nấc hấp hối – hiện tượng này chỉ xảy ra ở khoảng 40% người trong giai đoạn hấp hối và khoảng 35% trong 24 giờ cuối đời.

Nấc hấp hối là một phần bình thường trong quá trình chết ở nhiều người mắc bệnh giai đoạn cuối.

Dù âm thanh này có thể khiến gia đình lo lắng, người bệnh thường không cảm thấy đau đớn hay khó chịu. Không có cách nào ngăn chặn hoàn toàn nấc hấp hối, nhưng đội ngũ y tế có thể giúp giảm âm thanh và làm cho giai đoạn này diễn ra nhẹ nhàng hơn cho cả người bệnh và người thân.