Thi tốt nghiệp THPT: Giữ hay bỏ? Cần nhìn từ lợi ích của học sinh và sự phát triển bền vững của giáo dục

[Thanh Hải Lucky]

Thi tốt nghiệp THPT: Giữ hay bỏ? Cần nhìn từ lợi ích của học sinh và sự phát triển bền vững của giáo dục
Gần đây, dư luận đang quan tâm đến hai quan điểm trái chiều xoay quanh việc có nên tiếp tục tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT hay không, trong bối cảnh Quốc hội thảo luận về sửa đổi Luật Giáo dục. Một bên đề xuất giữ kỳ thi, tách khỏi xét tuyển đại học, bên còn lại cho rằng nên bỏ thi, chỉ xét tốt nghiệp. Là người trực tiếp làm việc với phụ huynh và học sinh suốt nhiều năm, tôi cho rằng cần tiếp cận vấn đề một cách toàn diện, dựa trên lợi ích dài hạn của người học và sự ổn định, công bằng của hệ thống giáo dục.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT không đơn thuần là thủ tục để cấp bằng, mà còn là một cơ chế đánh giá năng lực nền tảng của học sinh sau 12 năm học phổ thông. Đây là cột mốc quan trọng giúp học sinh rèn luyện tinh thần nghiêm túc, ý thức tự học, và là căn cứ để một phần xã hội – bao gồm cả các trường đại học, nhà tuyển dụng – đánh giá kết quả giáo dục phổ thông. Việc tổ chức kỳ thi không phải là giữ cái cũ, mà là giữ một hệ quy chiếu chung, tạo sự công bằng giữa học sinh các vùng miền, giữa các trường có điều kiện khác nhau. Nếu bỏ kỳ thi, chuyển hoàn toàn sang hình thức xét học bạ, sẽ tiềm ẩn nguy cơ thiếu đồng đều trong đánh giá và ảnh hưởng đến chất lượng nguồn tuyển cho bậc học cao hơn.

Tuy nhiên, tôi hoàn toàn ủng hộ chủ trương tách bạch thi tốt nghiệp THPT khỏi kỳ tuyển sinh đại học, đồng thời tăng cường trao quyền tự chủ cho các trường đại học trong việc lựa chọn phương thức tuyển sinh phù hợp với đặc thù từng ngành, từng trường. Các trường có thể sử dụng kết hợp nhiều phương án như xét học bạ, xét điểm tốt nghiệp THPT, chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế (IELTS, TOEFL…), hoặc tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực riêng. Điều này vừa giúp phân loại thí sinh, vừa phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục theo hướng đa dạng, thực tiễn và hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên, trao quyền tự chủ không có nghĩa là buông lỏng quản lý. Vai trò của Bộ Giáo dục và Đào tạo cần chuyển mạnh sang quản lý chất lượng đầu ra, kiểm định chương trình đào tạo, giám sát chuẩn đầu vào và quá trình dạy học, thay vì can thiệp sâu vào hoạt động tuyển sinh chi tiết của từng trường. Đồng thời, cần ban hành mức trần học phí đại học rõ ràng và công bằng, đặc biệt với các trường công lập, nhằm tránh tình trạng thương mại hóa giáo dục quá mức. Nếu để các trường tự định học phí mà không có kiểm soát, thì gánh nặng tài chính sẽ dồn hết về phía phụ huynh, gây bất bình đẳng cơ hội học tập cho học sinh thuộc nhóm thu nhập trung bình và thấp.

Tóm lại, theo tôi, nên tiếp tục tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT, nhưng cần tổ chức theo hướng tinh gọn, minh bạch và hiệu quả. Song song, cần mở rộng quyền tự chủ cho các trường đại học trong tuyển sinh, áp dụng các phương thức linh hoạt, phù hợp với yêu cầu đào tạo và thị trường lao động. Bộ Giáo dục cần đóng vai trò định hướng, giám sát chất lượng, và bảo vệ quyền học tập công bằng của người học bằng cách kiểm soát học phí và đảm bảo minh bạch thông tin tuyển sinh. Một nền giáo dục hiện đại không chỉ dựa vào sự đổi mới kỹ thuật, mà phải đặt lợi ích của học sinh và sự công bằng xã hội làm trung tâm.

 

[Son Luong Thanh]

nếu xét thấy không càn thiết thì bỏ nhưng hãy nhìn nền giáo dục của các nước tiên tiến để học hỏi