VKS Kháng nghị bản án 6 năm tù đối với người bán gà lôi trắng

[Phan Hiền]

Vụ án Thái Khắc Thành ở Nghệ An bị tuyên 6 năm tù vì vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm đang được xem xét lại. Cơ quan tố tụng tỉnh Hưng Yên ra quyết định kháng nghị bản án sơ thẩm, thay đổi biện pháp ngăn chặn từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú với bị cáo Thái Khắc Thành.

Ngày 13/8, ông Nguyễn Văn Viện, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên, xác nhận cơ quan này đã kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm của TAND Khu vực 5, đồng thời đề nghị TAND tỉnh Hưng Yên xét xử phúc thẩm theo hướng hủy án để điều tra lại. Bị cáo Thái Khắc Thành, 45 tuổi, trú tại xã Đô Lương (Nghệ An), được thay đổi biện pháp ngăn chặn từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú.

(Thái Khắc Thành bên chuồng sắt nhốt gà lôi trắng, thời điểm bị bắt. Ảnh: C.An.)​

Theo VKS, cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm, có hiệu lực từ ngày 1/7. Phụ lục Thông tư này xếp gà lôi trắng vào nhóm IIB, thay vì nhóm IB như Nghị định 84/2021 áp dụng tại thời điểm khởi tố và truy tố vụ án. Do đó, việc xác định 13 con gà lôi của bị cáo thuộc nhóm IB và kết tội theo khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự là chưa phù hợp với chính sách pháp luật mới. VKS đề nghị điều tra lại để xác định giá trị số gà lôi này làm căn cứ giải quyết vụ án.

Theo hồ sơ vụ án, năm 2022, bị cáo Thành tìm hiểu thông tin trên mạng xã hội, biết gà lôi trắng là động vật nguy cấp, quý, hiếm cần được bảo tồn, không được nuôi, nhốt, mua bán và có giá trị cao nên nảy sinh ý định nhân giống bán.

(Bị cáo Thành (người đứng trên xe thùng) sau phiên xử hôm 8/8 tại TAND khu vực 5 - Hưng Yên.)​

Hồ sơ vụ án thể hiện, năm 2024, Thành mua và trao đổi gà lôi trắng qua mạng xã hội, gồm một con trống và hai con mái. Trong quá trình nuôi, gà mái đẻ 13 trứng, ấp nở được 10 con non. Tháng 4/2024, khi chuẩn bị giao bán số gà con này, Thành bị Công an tỉnh Thái Bình phát hiện, thu giữ cùng 3 con gà lôi khác tại nhà.

Sau khi bản án sơ thẩm tuyên phạt Thành 6 năm tù, nhiều luật sư bày tỏ mong muốn bào chữa miễn phí cho bị cáo tại phiên phúc thẩm.

Gà lôi trắng (Lophura nycthemera) là loài chim lớn thuộc họ trĩ, sống ở rừng miền núi Đông Nam Á và Trung Quốc, có 15 phân loài. Chim trống trưởng thành (sau khoảng 2 năm) lông trắng, mào đen, bụng xanh đen hoặc trắng; chim mái lông nâu-ôliu suốt đời. Kích thước: trống dài 80-127 cm, mái 56-71 cm, nặng 1-2 kg. Mùa sinh sản từ tháng 2-6, mỗi lứa 4-10 trứng.

Theo hồ sơ điều tra, kết quả giám định ngày 2/4 của Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam kết luận, 13 con gà của anh Thái Khắc Thành là loài gà lôi trắng, tên khoa học Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae). Gà lôi trắng là loài chim được ghi nhận trong Phụ lục I, nhóm IB, Nghị định 84/2021 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Thông tư 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường có hiệu lực từ ngày 1/7 xác định gà lôi trắng thuộc nhóm nguy cấp, quý, hiếm nhóm II. Thông tư yêu cầu bảo tồn tại chỗ hoặc chuyển chỗ, nuôi phục vụ bảo tồn, nghiên cứu, du lịch sinh thái tại cơ sở được cấp phép. Mọi hoạt động khai thác, nuôi, kinh doanh phải có nguồn gốc hợp pháp, không gây hại quần thể tự nhiên. Việc nuôi sinh sản thương mại chỉ áp dụng với cá thể F2 được CITES Việt Nam xác nhận.